Minder maaien: méér vogels

Een klassiek gazon heeft nauwelijks natuurwaarde. Meestal wordt het ingezaaid met een paar grassoorten die goed tegen het vele maaien en platlopen kunnen. Steekt een bloem zijn kop op, dan wordt die er vaak zo snel mogelijk uitgestoken. Geen nectar dus, geen insecten, nauwelijks bodemleven, kortom: een soort groene woestijn.

Weersta het maaien

Maai minder en maak een mini-jungle waar kevers en sprinkhanen ronddwalen. Waar mussen en putters zich laven aan graszaad. Waar de merel dikke pieren uit de grond sleurt. Waar wilde bloemen uit zichzelf opkomen, na verloop van tijd. Die leveren nectar voor vlinders en andere insecten en in de uitgebloeide bloemstengels overwinteren wilde bijen. Op hun beurt weer voedsel voor vogels die insecten eten, zoals roodborstjes. Het is moeilijk, zeker in het begin, maar probeer het grasmaaien tot de late zomer te weerstaan. Is dat te gortig, dan zijn er ook minder rigoureuze mogelijkheden.

Nog een voordeel van niet of minder maaien: u bespaart uzelf veel werk. Daarbij droogt het gras minder snel uit in de zomer en u hoeft dus ook minder vaak te sproeien. Dat bespaart nog meer werk én water.

Welke weide en waar?

Bepaal om te beginnen welke delen van het grasveld u op natuurlijke wijze wilt of kunt laten groeien. Ook een gedeelte is winst, al is het maar een strook van een meter. Zelfs minder vaak maaien helpt, of het instellen van uw maaier op een hogere maaistand. Er zijn vervolgens drie verschillende opties als u de overstap wilt maken naar een natuurlijk grasveld. Wat u ook kiest, probeer een aantal jaren bij dezelfde keuze te blijven, zodat de planten zich kunnen uitzaaien en er zich een klein ecosysteempje kan vormen.

1. De tijdelijke weide

Op beginnersniveau laat u (een deel van) het gazon in mei en/of juni een maand lang met rust. U doet niets in die periode en laat op natuurlijke wijze groeien wat groeien wil. De andere maanden maait u zoals gebruikelijk. Hierdoor kunnen paardenbloem, madelief en klaver bloeien.

2. De lenteweide

Als u een grotere impact wilt hebben op de natuur, maai uw gazon dan helemaal niet tot begin juli. Maai vervolgens zoals gewoonlijk totdat het gras in de late herfst stopt met groeien. Dit is het soort ‘weiland’ met een gele deken van paardenbloemen, waar u voorjaarsbloeiende bollen zoals sneeuwklokjes, krokussen en vroege narcissen kunt planten.

3. De zomerweide

Maai uw gazon een keer eind maart of begin april en laat het dan tot augustus of september met rust. Dan maait u een of twee keer tot het einde van het herfstgroeiseizoen. Dit past bij bloemen zoals margriet, duizendblad en rolklaver.

Wild, maar verzorgd

Vindt u het er wat onverzorgd uitzien, zo’n wild, natuurlijk grasveld in wording? Dan kunt u bijvoorbeeld een rand maaien rond blokken langer gras, of paden door het midden. Dat oogt mooi. Dit kunnen rechte paden zijn, gebogen paden of zelfs een mini-doolhof als u een grote tuin heeft.

Aanvullende tips

• Als een u vogelbad of vogelvoerplaats heeft ergens op het gazon, maai het gras daar omheen dan wél. Dit om te voorkomen dat het lange gras beschutting biedt aan roofdieren.
• Laat het maaisel niet liggen maar ruim het op. Door het gras af te voeren en géén mest te gebruiken, zal de grond langzaam maar zeker minder voedsel gaan bevatten en dus ‘verschralen’. Dat biedt ruimte voor meer soorten wilde bloemen.
• Schrik niet van mos in uw gazon. Het heeft zo’n slechte naam, maar hoe erg is een mosplek nou helemaal? Een mostapijt is lekker zacht, ziet er altijd mooi groen uit en houdt vocht vast.

Tekst: Jeanet van Zoelen, Vogelbescherming Nederland
Foto's: Shutterstock (leadfoto: in de lenteweide kunt u voorjaarsbloeiende bollen zoals sneeuwklokjes, krokussen en vroege narcissen planten); Pixabay