Week van de duindaalder
SoortenNL
De duindaalder is een korstmos dat vooral in de duinen voorkomt. Hier groeit het korstmos op kaal zand, bijvoorbeeld in stuifplekken. Duindaalder vormt een grijs plakkaat waarin donkergrijze putjes zitten. Deze putjes zijn de vruchtlichamen van het korstmos, waarin sporen gevormd worden. In de duinen komt duindaalder op sommige locaties veel voor. Na verloop van tijd kan het korstmos erg dik worden, en steken de duindaalders als kleine heuveltjes boven het duinzand uit.
Korstmos of parasiet?
Behalve op duinzand kan duindaalder ook op andere plekken groeien. Bijzonder is dat duindaalder buiten het duingebied niet altijd zelfstandig leeft, maar als parasiet op andere korstmossen groeit. Vooral bekermossen zijn de pineut. Op plekken waar veel bekermos groeit, zijn af en toe de kleine heldergrijze korstjes van duindaalders te zien. Uiteindelijk kunnen de duindaalders de bekermossen helemaal overgroeien, waardoor die afsterven. Het lijkt weinig uit te maken waar de bekermossen staan. Of het nu op de grond, op steen, op boomschors of op hout is, nergens lijken bekermossen veilig te zijn om te ontsnappen aan de dodelijke greep van de duindaalder.
Opmars
Duindaalder kwam vroeger in Nederland vrijwel uitsluitend in de duinen voor. In het binnenland was de soort erg zeldzaam, en kwam hij alleen maar voor in een paar stuifzandgebieden. De laatste twintig jaar lijkt duindaalder zich in het binnenland sterk uit te breiden. Steeds vaker wordt duindaalder gezien op bekermossen op houten vlonders, tuinmuurtjes en vrijstaande bomen. De toename van bekermossen, in het bijzonder het kopjes-bekermos, speelt de duindaalder in de kaart. Doordat bekermossen nu algemener zijn is de kans dat een spore van een duindaalder op een geschikte groeiplaats landt groter geworden. Ook zijn er de laatste jaren steeds meer mensen op dit korstmos gaan letten. Een duindaalder valt vaak erg op en kan dan ook makkelijk door beginnende korstmosliefhebbers gevonden worden, en via websites als Waarneming.nl en Telmee worden doorgegeven.
| Iedere week staat een plant, dier of schimmel centraal in De week van de… Het is een initiatief van SoortenNL, hét kennisnetwerk voor wilde planten en dieren van Nederland. Een netwerk van organisaties die toegepast onderzoek doen en natuurgegevens verzamelen met hulp van duizenden vrijwilligers voor de bescherming van soorten en hun leefgebieden. Met die gegevens ontwikkelen we kennis over de staat van de natuur en verbeteren we beheer, beleid en betrokkenheid. |
Twee daalders
In Nederland komt naast de duindaalder ook de muurdaalder voor. De muurdaalder is een echte steenbewoner, en komt uitsluitend op zure steen voor. Hij is erg lastig te onderscheiden van de duindaalder en hij is zo zeldzaam dat er maar een kleine kans is om een muurdaalder tegen te komen. Gelukkig is er tijdens een wandeling in de duinen wel een goede kans om de duindaalder te zien. En ken je een plek met veel bekermossen in het binnenland? Neem dan ook daar zeker even een kijkje of ze aangetast zijn door duindaalders. Kijk op de Verspreidingsatlas voor meer informatie over duindaalder.
Tekst: Henk-Jan van der Kolk, SoortenNL & BLWG
Foto’s: Henk-Jan van der Kolk & Jelle van Dijk
Kaart: NDFF