RAVON–balans 2022: hoe gaat het met de reptielen, amfibieën en vissen van ons land?

De RAVON-balans is als download gratis beschikbaar via de link onderaan dit artikel!

RAVON-vrijwilligers

Zonder door vrijwilligers verzamelde data is er geen bescherming en onderzoek aan onze soorten mogelijk. De betrokkenheid en kennis van vrijwilligers komt mooi naar voren in bijdragen over Mike van de Weg en Els Tove. Beiden zijn in hun eigen regio zeer actief met monitoring én met natuurbeheer voor onze soorten. We zien de ontzettend waardevolle, vrijwillig verzamelde data in veel bijdragen terug, of het nu gaat om trends, verspreidingskaartjes of de resultaten vanuit Padden.nu en Broeihopen.nl.

Soortbescherming op vele fronten

Het werkveld van RAVON reikt inmiddels tot de Caraïben, waar naast leguanen nu ook zeeschildpadden onze aandacht krijgen. Via de St. Eustatius National Parks Foundation (STENAPA) kwamen er signalen binnen dat zowel het aantal nestelende vrouwtjes als het aantal uitgekomen nesten sterk gedaald zijn. In 2021 is RAVON daarom in samenwerking met STENAPA een project gestart om de bedreigingen in kaart te brengen.

Verdroging

Het zomerhalfjaar van 2022 kende het grootste neerslagtekort van deze eeuw. In combinatie met een hoge verdamping door een zonnige lente en zomer, zorgde dat voor grote droogte. Droogte blijkt, naast een ‘simpel’ watertekort, ook op allerlei andere manieren een grote impact op vissen te hebben.

De verwachting is dat het in de toekomst steeds droger wordt. De droogte leidt tot veel lagere afvoerniveaus en soms zelfs droogval van beken en rivieren. Gecombineerd met sterk verhoogde watertemperaturen en daaraan gekoppelde lagere zuurstofniveaus en blauwalgenproblematiek heeft dit desastreuze gevolgen voor vis. Werken aan integrale oplossingen is belangrijk.

Een Zegen in de Delta

In 2018 is RAVON, samen met regionale partners, gestart met het project ‘Een Zegen in de Delta’ waarin onderzoek wordt gedaan naar de kraamkamerfunctie van de Zuid-Hollandse delta voor vissen. Hierin worden een groot aantal oeverzones intensief gemonitord met een fijnmazig sleepnet waarbij ook de habitateigenschappen, zoals sliblaag, diepte en vegetatie, nauwkeurig in kaart gebracht worden. Met ‘Een Zegen in de Delta’ laten we steeds beter zien hoe belangrijk een open zeeverbinding in de delta is voor onze (trek)vissen.

Environmental DNA

Soorten die in het water leven laten daarin DNA-sporen achter (environmental DNA, oftewel eDNA). Door het analyseren van watermonsters op eDNA-fragmenten, kan onderzocht worden welke soorten er voorkomen. Wanneer dit voor een hele soortgroep gelijktijdig gebeurt, wordt dit eDNA-metabarcoding genoemd. eDNA gaat een nieuwe fase in, met wellicht een belangrijke rol voor deze methodiek binnen de KRW-monitoring.

Bevoegd gezag

Een eveneens mooie ontwikkeling zien we bij het bevoegd gezag. Steeds vaker maken zij van onze kennis gebruik bij complexe projecten, waar beschermde soorten een rol spelen.

Meer informatie

• De RAVON-balans is een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen en trends voor reptielen, amfibieën en vissen van 2022. De RAVON-balans is gratis te downloaden: kies voor de reguliere versie (pdf: 8,7 MB) of de spread versie (pdf: 8,3 MB). 

Tekst: Redactie RAVON-balans, RAVON
Beeld: Jelger Herder (leadfoto: adder); Mick Vos; RAVON