Waarom is natuur zo gevoelig voor stikstof?
SoortenNLSoortenNL organiseerde op 7 oktober een bijeenkomst met als titel: 'Minder soorten door stikstof'. De dag werd georganiseerd naast het Nationaal Park Dwingelderveld. “We zijn in gesprek gegaan met de inwoners, vrijwilligers, beleidsmakers en professionals van Drenthe over het thema natuur en stikstof”, vertelt Henk de Vries van De Vlinderstichting, organisator van deze dag. “Het is belangrijk voor het behoud van de natuur dat iedereen straks kan uitleggen waar het nu echt om gaat en waarom het nodig is om het tij te keren.” Effecten van stikstof zijn niet alleen zichtbaar op de Veluwe of in Noord-Brabant, overal in Nederland zijn voorbeelden te vinden van kwetsbare natuur.
Vier portretten: van konijn tot korstmos
Tijdens de bijeenkomst werden vier portretten neergezet van soorten die voorkomen in het Nationale Park en last hebben van te veel stikstof.
Gentiaanblauwtje
Michiel Wallis de Vries van De Vlinderstichting vertelde over het gentiaanblauwtje. Dit is een vlinder die afhankelijk is van mieren en klokjesgentianen. Deze soorten houden allemaal van een schrale wereld met weinig stikstof. Beheer van heide via plaggen leek een oplossing voor groei van nieuwe gentianen, maar dit blijkt zonder bekalking niet te werken.
Adder
Jelger Herder van RAVON liet zien dat stikstof ook de adder boven het hoofd groeit. Veel stikstof leidt bij heide tot intensivering van beheer via bijvoorbeeld plaggen of intensiever grazen met schapen of runderen. Door zo’n aanpak wordt het gebied tegelijkertijd eenvormig en raakt het structuur kwijt. Hierdoor kan de adder moeilijker geschikte plekken vinden om bijvoorbeeld te zonnen of te jagen.
Konijn
'Konijnen uit balans door stikstof' is het voorbeeld waar Marijke Drees van Bureau Drees over vertelde. Het konijn is afgelopen jaren achteruitgegaan door virusziektes zoals myxomatose en VHS/RHD. Herstel van de populaties blijft lastig. Extra stikstof in heideterreinen blijkt te leiden tot minder geschikt voedsel voor konijnen.
Korstmos
Henk-Jan van der Kolk van BWLG sloot het ochtendprogramma af met korstmossen als stikstofindicator. Door stikstof wordt de bast van eiken ongeschikt voor allerlei korstmossen die hier van nature op voorkomen. Een voorbeeld hiervan is het vaak afwezige eikenmos. Andere soorten, zoals groot dooiermos, profiteren juist van meer stikstof en kunnen nu door heel Nederland op eiken worden aangetroffen.
De natuur in
De deelnemers gingen 's middags het veld in om met nieuwe ogen te zien wat het effect van stikstof is. Ook werd toelichting gegeven over welke extra maatregelen de terreinbeheerders Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer uitvoeren om de effecten van stikstof in dit park te bestrijden.
En SoortenNL maakte onderstaande video, die ingaat op de vraag: Waarom zijn soorten zo gevoelig voor stikstof?
Waarom is natuur zo gevoelig voor stikstof? (Bron: Erik Den Boer)
Tekst: SoortenNL
Afbeeldingen: Jelger Herder (leadfoto: adder); SoortenNL
Video: Erik Den Boer