Volg de kraanvogeltrek live met de 'Kraanvogelradar'

De Kraanvogel Radar, zoals De Koning het zelf noemt, laat op elk moment van de dag zien waar en wanneer je kraanvogels kunt zien overvliegen. Wel zo handig: zo weet je precies waar je naartoe moet om deze sierlijke vogels te bewonderen, of zelfs vanuit je luie stoel te zien wanneer het goede moment is om omhoog te kijken.

Het idee is geboren vanuit een frustratie bij De Koning: altijd nét te laat om ze te zien, op de verkeerde plek gestaan, of juist te vroeg weer weggegaan. Deze frustraties zullen menig vogelaar bekend voorkomen. De bedoeling van deze zogenaamde ‘digitale tweeling’ van de kraanvogeltrek is om vogelaars het leven makkelijker te maken. Maar ook om nieuwe inzichten te krijgen over de ecologie van deze bijzondere trekvogel.

Jij kunt meedoen!

De app is voor iedereen beschikbaar. Je kunt daarmee zien waar de kraanvogels op dit moment vliegen, welke richting ze op vliegen en met welke snelheid. Maar je kunt ook bijdragen door jouw eigen kraanvogelwaarnemingen door te geven via Waarneming.nl. Geef even goed aan: de exacte locatie (van de kraanvogels, dus niet van jezelf!), tijdstip van waarneming (op de minuut nauwkeurig), vliegrichting (bijvoorbeeld overvliegend zuidwest), en aantal vogels. Vervolgens berekent de app waar jouw kraanvogels naartoe vliegen, zodat andere vogelaars op de route geïnformeerd kunnen worden.

Het hoogtepunt van de kraanvogeltrek boven Nederland vindt normaal gesproken plaats rond eind oktober, begin november. De vogels komen dan uit de veengebieden rondom het Duitse Diepholz, waar ze wachten op de juiste omstandigheden om te vertrekken: noordoostenwind, de eerste nachtvorst en helder weer. Onder die omstandigheden trekt een groot deel van alle kraanvogels vaak in één dag over Nederland. Reden dus om de weersvoorspellingen goed in de gaten te houden!

De wetenschap achter de app

Hoewel de Kraanvogel Radar een leuk online hulpmiddel is voor vogelliefhebbers, gaat het De Koning uiteindelijk meer om de wetenschap achter de app. Het ontwikkelen van zogenaamde ‘digitale tweelingen’ van natuurfenomenen is iets compleet nieuws in de ecologie en de natuurbescherming. Om precies te kunnen voorspellen wat er op dit moment in de natuur speelt, zijn veel data nodig, en wetenschappelijke en expertkennis over deze fenomenen (zoals bijvoorbeeld de kraanvogeltrek). Vanuit zijn rol als onderzoeker bij de Wageningen Universiteit onderzoekt De Koning welke kennis daar precies voor nodig is, wat voor data, en hoe het een en ander aan elkaar te knopen. Dit kan weer aanleiding geven tot meer wetenschappelijk onderzoek, om meer te weten de komen over de ecologie, of tot het meer gericht verzamelen van data, zodat we de natuur efficiënter kunnen monitoren. De komende jaren hoopt hij met deze inzichten nog veel meer digitale tweelingen te ontwikkelen, met als uiteindelijke doel deze technologie in te zetten om de natuur beter te beschermen.

Tekst en foto's: Koen de Koning, Wageningen University