Wilde dieren in het nauw door loslopende honden
BosgroepenWaarom honden aan de lijn?
In het broedseizoen zijn nestelende, broedende en barende dieren, en later hun jongen, extra kwetsbaar. Loslopende honden kunnen de rust van dieren flink verstoren. Ze kunnen jonge dieren aanvallen of de ouders verjagen, met een verdrietig einde tot gevolg. Ook het aanraken van een jong reekalfje of haasje heeft vervelende gevolgen: de moeder kan het jong verstoten.
In de Nederlandse bossen en natuurgebieden moeten honden over het algemeen het hele jaar door aangelijnd zijn (Art. 461 Wetboek van Strafrecht). Je betreedt eigendom waar de regels van de terreineigenaar van toepassing zijn. Alleen in aangewezen losloopgebieden mogen honden zonder riem. Toch zien we tal van voorbeelden van opgejaagd en aangevallen wild door loslopende honden. Van doodgebeten reeën tot verjaagde, broedende weidevogels.
"Dat doet mijn hond niet"
Bos- en natuurbeheerders van de Bosgroepen, boswachters en BOA’s komen regelmatig loslopende honden tegen in bos en natuur. Ook eigenaren van particuliere landgoederen krijgen steeds vaker te maken met loslopende honden. Een veelgehoord antwoord van het baasje is: “Dat doet mijn hond niet”. Maar door de hond los te laten lopen, vaak buiten de paden, krijgen wilde dieren steeds minder plek om te schuilen. Daarnaast zijn andere bezoekers en aangelijnde honden ook niet altijd blij met loslopende viervoeters.
Bart Castelein is al ruim achttien jaar groene BOA en faunabeheerder bij de gemeente Arnhem. Ieder jaar komen hij en zijn collega’s slachtoffers van loslopende honden tegen.
Bart: "Mensen hebben geen idee van de impact op de natuur. De aangevallen herten en grotere dieren zijn vaak zichtbaar, maar er zijn ook nog vogels die op de grond broeden, zoals weidevogels en nachtzwaluwen, en kleine dieren die last hebben van loslopende honden. Helaas zijn de eigenaren niet erg welwillend; ze schelden je uit, beloven -tevergeefs- beterschap of nemen zelfs een eventuele boete op de koop toe.”
Van waarschuwing naar proces verbaal
“Ik ben weleens met een zweep geslagen door een ruiter toen ik hem attendeerde op zijn niet-aangelijnde hond midden in het broedseizoen”, vervolgt Bart. “En ik heb het voor mijn ogen zien gebeuren dat een vrouw haar hond losliet, die vervolgens direct het bos inschoot om een reekalfje te pakken. Als dat gebeurt, zijn mensen meestal wel onder de indruk. We hebben bij een camping een keer een ree moeten afschieten dat door een hond was aangevallen. Een klein hondje, de eigenaresse was tot tranen geroerd door het lot van het ree.”
De borden zijn duidelijk, toch houden veel hondeneigenaren zich niet aan de regels.
Bart: “Eerder gaven we eerst een waarschuwing aan hondeneigenaren. Maar een paar dagen later zag je dezelfde mensen gewoon weer lopen met hun hond, zonder riem. Nu krijgen mensen direct een boete, een proces verbaal van 108 euro. Het werkt namelijk niet als je mensen vriendelijk op de regels wijst en ze verzoekt om de hond aan de lijn te doen.”
Extra controles op naleving
In verschillende provincies zet men meer in op handhaving op loslopende honden. In het Utrechts Samenwerkingsmodel Natuurtoezicht bijvoorbeeld, waar ook de Bosgroepen bij betrokken zijn, zijn afspraken gemaakt om handhavers en toezichthouders beter te laten samenwerken in Utrechtse natuurgebieden. De handhaving op loslopende honden is één van de speerpunten van het Samenwerkingsmodel, om er zo voor te zorgen dat baasjes hun viervoeters aanlijnen zodat er minder incidenten plaatsvinden tussen hond en natuur.
Bart Castelein: “We hebben hier in de gemeente Arnhem 1400 hectare bos, en ik ben de enige groene BOA voor het bos. Er is ook nog een groene BOA voor park Sonsbeek. Gelukkig gaan we hier ook opschalen.”
Aansprakelijkheid bij opjagen en doden van wild
Norbert de Groot, bos- en natuurbeheerder bij Bosgroep Midden Nederland en parttime werkzaam als groene BOA, heeft ook al veel nare situaties meegemaakt met loslopende honden. Van gedode reeën en een das, tot brutale eigenaren. Een collega werd door een loslopende hond in zijn been gebeten tijdens bleswerk.
Norbert: “Als hondenbezitter wil ik zelf altijd en overal rekening houden met het jachtinstinct van de hond. Het is niet voor niets dat we mensen vragen om de hond aan te lijnen. Daarnaast is het ook strafbaar wanneer je het niet doet. Boetes kunnen flink oplopen. Naast artikel 461 is er Artikel 3.24 van de Wet natuurbescherming, gericht op de bescherming van wilde dieren. Hierin staat dat het verboden is om een hond onder je toezicht dieren te laten opsporen, doden, verwonden, vangen of bemachtigen. Dit betekent dat er, naast de eventuele boete voor het los laten lopen van de hond, nog een extra, zwaardere boete uitgedeeld kan worden wanneer jouw hond wild opjaagt of pakt.”
Te gast op een opengesteld landgoed
Familie Hubers is eigenaar van particulier landgoed Groot Holthuysen in Huissen, opengesteld voor bezoekers: “We worden soms wanhopig; mensen zijn te gást op ons terrein. We vragen ze vriendelijk om hun hond aan de lijn te doen, maar ze weigeren het simpelweg. De borden met onder andere de boodschap ‘hond aan de lijn’ worden gewoon verwijderd of vernield. Laatst vonden we een overleden ree, het oogde gezond en was niet gewond, maar was waarschijnlijk overleden door een hartaanval. Reeën en andere herten zijn zeer gevoelig en kunnen overlijden aan stress wanneer ze opgejaagd worden. Het meest vervelende vinden we dat de eigenaren geen respect hebben voor de natuur en de eigenaar van het gebied.”
Norbert de Groot: “We zien een trend ontstaan dat steeds meer terreineigenaren het terrein volledig afsluiten voor honden. Om zo meer rust voor de dieren te creëren en de natuur te beschermen. Dan kan geen enkele hondenbezitter er meer van genieten. Zo ver moet het toch niet komen? Want ook andere overlast neemt toe. De overtredingsgraad is gelinkt aan een tekort aan groene BOA’s; extra toezicht is echt wenselijk.”
Campagne ‘Kraamkamer van Moeder Natuur’
Verschillende terreinbeherende organisaties zoals Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer vragen aandacht voor de ‘Kraamkamer van Moeder Natuur’ en het belang van een rustige omgeving voor de dieren. Dat doen ze onder andere met spandoeken en borden bij de entree van natuurgebieden. De Bosgroepen hebben posters voor hun leden om uit te printen en op te hangen tijdens het broedseizoen. Dit is een extra middel naast de openstellingsborden die veel terreineigenaren gebruiken. Op deze borden staan de toegangsregels uit artikel 461 van het Wetboek van Strafrecht, met de regel ‘Hond aan de lijn’. Ook Vereniging Het Ree stelt al jarenlang gratis campagnemateriaal beschikbaar.
Het broedseizoen loopt van 15 maart tot en met 15 juli. Houdt u uw hond aan de lijn in bos en natuur, vooral in het voorjaar? Zo helpen we allemaal mee aan een onverstoord broedseizoen.
Meer informatie
Tekst: Bosgroepen
Foto's: Bosgroepen; Valwildteam Schouwen; Bart Castelein