Nieuwjaarsdag 2022: vlinderdag

De extreem hoge temperaturen hebben ervoor gezorgd dat diverse vlinders uit hun overwintering zijn ontwaakt. Vooral vlinders die niet ver weggekropen zaten en die op plekken hingen die snel opwarmden werden wakker. Vlinders die op goede koele en constante plekken zitten blijven vaak gewoon in winterslaap. Er zijn vooral dagpauwogen en citroenvlinders gezien, en ook een enkele kleine vos. De gehakkelde aurelia overwintert nu ook als vlinder en zit weggekropen tussen groenblijvende struiken en takkenbossen. Hij laat zich niet zo snel storen en liet zich op nieuwjaarsdag niet zien. Het is voor vlinders niet goed om nu uit de winterslaap te komen, want dat kost ze enorm veel energie en die hebben ze de komende maanden nog hard nodig. Pas in maart ‘horen’ ze te ontwaken. Dan gaan ze op pad om een partner te vinden en zich voort te planten. Als het nu weer gewoon koud wordt en ze weer in rust kunnen gaan, kan het nog meevallen, maar nog een of twee van die extreem warme perioden kunnen funest zijn. Gelukkig was het niet heel erg zonnig, want dat triggert de vlinders extra om actief te worden. Een volop zonnige dag met deze temperaturen zou geleid hebben tot vele duizenden vlinders die actief zouden zijn geworden.

Behalve die vlinders die als vlinder in winterslaap gaan, werden er ook wat atalanta’s gezien. Deze hebben geen winterslaap, maar gaan gewoon in rust als het te koud is en kunnen snel actief worden als het warmer is. Voor deze vlinders zijn die warme perioden wat minder schadelijk. Maar omdat er niet veel bloeiende planten zijn, kunnen ze geen nectar drinken en zullen ze, als het vaak gebeurt, toch ook verzwakken en sterven. Er werden trouwens niet alleen dagvlinders gezien op nieuwjaarsdag, er waren ook flink wat nachtvlinders actief. Er zijn een stuk of wat uilen die in november uit de pop komen en actief blijven tot in april. In echt koude perioden zie je ze niet, maar op warme nachten, zoals in het begin van dit jaar 2022, worden ze actief. Je kunt ze soms aantreffen bij licht, zoals reclamezuilen of flatgalerijen, maar ze zijn ook goed te lokken met stroop. Op 1 januari trof ik zelf drie bosbesuilen en een zwartvlekwinteruil op bomen die ik had ingesmeerd in een parkje in Culemborg.

Als u de hele maand januari wilt genieten van dagvlinders, volg dan op Twitter de hashtag #januarivlindermaand. Dit is een initiatief van @Nathalinatuur en heeft iedere dag een vlinder centraal staan.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting