Reuzendikhoeden in tuin van nieuwbouwwijk

Onverwachte locatie

Reuzendikhoeden (Leucopaxillus giganteus, Rode Lijst: Ernstig bedreigd) zijn bodembewonende saprofyten op matig voedselrijke en matig kalkrijke bodems. De betreffende tuin in Koedijk (Alkmaar) is rijkelijk beplant met onder andere heidesoorten. Het ziet er verzorgd en geciviliseerd uit en dat is nu juist het vreemde van deze groeiplaats. Het is er anders dan het doorsneebiotoop waar de Reuzendikhoed altijd mee wordt geassocieerd; ruime grazige vlaktes, zoals je dat hebt bij open wegbermen, dijken of grotere graslanden in parken. Een grazig talud langs het Hargengat (bij Schoorl), een grazige zeedijk op Texel of een grazige rivierdijk langs de IJssel zijn de locaties waar we het afgelopen decennium deze soort hebben kunnen aanschouwen.

Biotoop

Door hun grootte en het open biotoop waarin ze normaliter verschijnen kunnen Reuzendikhoeden vaak al van verre worden waargenomen. Een verrekijker zou niet misstaan. De Reuzendikhoed maakt clitocybine aan, een antibioticum dat door het mycelium wordt uitgescheiden en het gras doodt. Als terrestrische saprotroof die het onder andere moet hebben van dode organische stoffen, zal de Reuzendikhoed hier zijn voordeel aan hebben. Des te vreemder is de locatie in de Koedijker wijk. De tuin werd keurig onderhouden en van onkruid en gras ontdaan. Waarom al die Reuzendikhoeden zich juist hier konden ontwikkelen, is vooralsnog een grote vraag. Op de voormalige groeiplaatsen op grazige dijken werden dit jaar nog geen Reuzendikhoeden waargenomen.

Reuzendikhoed

De Reuzendikhoed is de grootste plaatjeszwam van ons land, die je ondanks zijn grootte maar weinig ziet. Deze soort is een plaatjeszwam met opvallend veel dicht op elkaar staande plaatjes of lamellen. De lange plaatjes lopen iets af van de steel. Ze staan niet alleen bekend vanwege hun grote hoeden, maar ook vanwege de grote heksenkringen die ze kunnen vormen.

De hoeden halen soms een doorsnede van vijftig centimeter en groter. De exemplaren van de Koedijker voortuin haalden de dertig centimeter. Een exemplaar aan de Gelderse kant van de IJssel haalde in 2017 zelfs een doorsnede van 67 centimeter. De Reuzendikhoed kent een kosmopolitische verspreiding. In het buitenland zijn ook zeldzame waarnemingen bekend uit open compostrijke bossen, maar in tuintjes van nieuwbouwwijken zijn ze zonder meer nog veel zeldzamer!

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto's: Agnes van de Wolfshaar
Kaart: NDFF