IVN trots op prijs Prins Bernard Cultuurfonds

“Omdat de afgelopen tijd is gebleken hoe belangrijk natuur is. Voor veel mensen was een wandeling door een stukje natuur het enige uitje dat er nog was. Een groene leefomgeving biedt troost, rust, inspiratie en gezondheid”, motiveert het Prins Bernard Cultuurfonds zijn keuze om IVN dit jaar de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs toe te kennen. 

Renske Visscher, in Brabant verantwoordelijk voor IVN, is meteen enthousiast om te vertellen hoe blij ze is met deze prijs. “IVN Natuureducatie is in feite een netwerkorganisatie”, vertelt ze. “Alle afdelingen zijn autonoom. We vormen samen een ecosysteem waar ieder zelfstandig werkt om samen vooruit te komen. De missie van IVN is om mens en natuur weer met elkaar te verbinden. Wij activeren mensen om zelf te werken aan een groen en duurzaam Nederland. Wij hebben gemerkt dat als mensen ergens hun hart aan verliezen, ze er beter voor zorgen.”
IVN heeft drie pijlers van waaruit ze haar activiteiten organiseert. Al sinds de oprichting is er veel aandacht voor educatie. “Maar dat doen we nu heel anders dan in de jaren zestig hoor”, lacht Renske. Daarnaast richt IVN zich op participatie en op campagnes.

Educatie

“Vroeger gingen we lesgeven en konden kinderen achterover leunen en naar ons luisteren. Nu richten we op dingen beleven, zelf ontdekken en al doende leren van de natuur”, legt Renske uit. Speciaal voor kinderen zijn er door het jaar heen vier momenten met extra activiteiten. Afgelopen week was het nationale modderdag. “Duizenden kinderen gingen naar buiten om te spelen in water, zand en modder. Zo konden ze natuur voelen, beleven en ervaren. Deze ervaring van buitenspelen blijft de kinderen altijd bij.”

Daarnaast organiseert IVN jaarlijks een buitenlesdag, waarop scholen aan de hand van voorbeeldlessen gewone taal- en rekenlessen om kunnen zetten naar een les in de buitenlucht. “Als bewegen in de natuur en leren samen gaan, wordt leren leuker én gemakkelijker”, weet Renske. Bovendien houdt IVN in juni slootjesdagen. Renske: “Kinderen gaan op zoek naar waterdiertjes in de sloot. Zo willen we het waterbewustzijn van kinderen en (groot)ouders vergroten. Slootjes zijn belangrijk voor ons én voor de biodiversiteit.”

In de winter houdt IVN de hartje-winter-dag. “Samen met de kinderopvang gaan we naar buiten met de kinderen. Zo leren ze dat het ook in de winter mooi is buiten. Je kunt dan uilenballen vinden, de winterkoning zoeken, en ontdekken dat er ook in de winter schatten in de natuur te vinden zijn. Aan deze activiteit doen in Brabant zo’n 25.000 kinderen mee”, vertelt Renske trots.

Participatie

Ook participatie is een belangrijke activiteit van IVN. “Door samen nieuwe natuur aan te leggen, leren mensen niet alleen al doende van alles over die natuur, maar wordt die natuur ook een beetje van hen. En voor de dingen die van jou zijn, wil je beter zorgen”, legt Renske uit.

“Neem bijvoorbeeld de Tiny Forests, die overal in Nederland worden aangelegd. Dat zijn kleine ‘superbossen’ ter grootte van een tennisveld. Een basisschool plant ze aan, samen met vrijwilligers, de gemeente en de buurt”, vertelt Renske enthousiast. “Voor dit soort activiteiten werken we steeds vaker samen met bedrijven. Een  voorbeeld hiervan is de samenwerking met MSD. Met financiële steun én de hulp van medewerkers van MSD hebben we onder andere in Oss en Boxmeer samen met zorginstellingen, een basisschool én IVN-vrijwilligers twee 'proeftuinen' aangelegd. Een proeftuin is een educatief voedselbos. Ouders en kinderen werken er samen met vrijwilligers en medewerkers van MSD. De natuur en alle deelnemers plukken daar letterlijk de vruchten van. En ondertussen leert iedereen elkaar én de natuur steeds beter kennen.”

Campagnes

Veel bewegingen ontstaan pas als een steeds grotere groep mensen zich bewust wordt dat iets mogelijk is en daar aan mee wil doen. IVN investeert daarom in campagnes. Een bekende campagne is de aanpak van schoolpleinen. Renske: “Een aantal jaar geleden hebben Jantje Beton en IVN de handschoen opgepakt en zijn een campagne gestart om schoolpleinen te vergroenen. Brabant heeft dit als een van de eersten en heel succesvol opgepakt. We noemen het de Schoolpleinen van de Toekomst. Dankzij financiering van de provincie Noord-Brabant, de Brabantse Waterschappen, Het Prins Bernard Cultuurfonds en het programma ‘Jong Leren Eten’ zijn in no time 250 schoolpleinen groen geworden. Scholen maakten zelf de plannen, kinderen mochten mee ontwerpen. Zo ontstonden groene schoolpleinen waar je natuur kunt beleven en waar de biodiversiteit wordt bevorderd. IVN mocht de kennisuitwisseling bevorderen. En het mooie is dat we nu met elkaar kijken hoe we een vervolg kunnen organiseren!” Door de samenwerking zijn veel IVN-campagnes succesvol, ook zonder dat IVN zichtbaar is als afzender. De moestuintjes van Albert Heijn of het project Schone Rivieren zijn voorbeelden.

IVN Brabant

IVN Brabant is een belangrijke schakel voor de natuur in Brabant. “Er zijn zo’n zesduizend Brabantse IVN’ers. Jaarlijks bereiken ze ruim 110.000 Brabanders via excursies of andere projecten”, schetst Renske hun belang. “Bijna de helft van de Brabantse scholen heeft een samenwerking met ons. Met meer dan veertig zorginstellingen ondernemen we activiteiten, net als met vierhonderd recreatie-ondernemers. En het mooiste is misschien nog wel dat ons ledenaantal nog steeds groeit”, glundert ze.

Zestig jaar IVN

Intussen bestaat IVN al ruim zestig jaar. Het Instituut voor Natuurbeschermingseducatie, afgekort IVN, werd in 1960 opgericht. Het kwam voort uit de 'Bond tegen Verontreiniging van Natuur en Stad' uit 1939. Deze bond had tot doel via 'natuurwachters' ongewenst gedrag van bezoekers in natuurgebieden te corrigeren. De IVN-oprichters hadden nauwe betrekkingen met deze bond, maar wilden in plaats van 'corrigeren' meer 'educatie bedrijven'. Het huidige IVN is niet meer weg te denken als aanjager, verbinder en natuurlijk nog steeds als educatieverzorger van onze natuur en haar bewoners.

Tekst: Annelies Cuijpers, Provincie Noord-Brabant
Foto's: Beeldbank IVN