Het wemelt van de vliegers op Park Vliegbasis Soesterberg

De enorme variatie aan gevleugelde dieren maakt één ding duidelijk: Park Vliegbasis Soesterberg is goud voor de natuur! Nieuwsgierig geworden naar dit gebied? Om deze duizelingwekkende soortenrijkdom onder de aandacht te brengen, organiseert Utrechts Landschap het online symposium ‘Vliegers op de Vliegbasis’ op donderdag 8 juli 2021.

Duizelingwekkende soortenrijkdom

Was het niet de uiterst zeldzame kommavlinder, die hier een talrijke populatie kent, dan was het wel de ernstig bedreigde veldleeuwerik, die langs de start- en landingsbanen inmiddels met meer dan honderd broedparen voorkomt. En nog steeds komt de vliegbasis met verrassingen. Recent werden drie soorten sluipvliegen ontdekt die nieuw zijn voor Nederland. Het wemelt van de vliegers op de voormalige vliegbasis. Al die vliegers op Soesterberg vertellen hoe waardevol dit unieke gebied is. Hun grote verscheidenheid toont aan dat de vliegbasis niet een losse verzameling is van zo veel mogelijk soorten, maar een goed functionerend ecosysteem met een mozaïek van droge graslanden, heide, struwelen en bos. Een kraamkamer voor de Heuvelrug! Martijn Bergen (Regiobeheerder Utrechts Landschap) zal meer over deze ongekende soortenrijkdom vertellen tijdens het symposium: "Park Vliegbasis Soesterberg is de kraamkamer van de Utrechtse Heuvelrug. Robuust en kwetsbaar tegelijk. Daar zijn we héél zuinig op!"

Bolwerk van biodiversiteit

De voormalige vliegbasis herbergt de hoogste biodiversiteit van de provincie Utrecht. Eén van de redenen daarvoor zijn de schraalgraslanden. Doordat Defensie het gebied langs de start- en landingsbanen altijd voedselarm heeft gehouden, is er nu een heel schraal milieu. Dit is ideaal voor wilde planten en daarmee ook voor veel insecten. Daarnaast bieden de gradiënten in het gebied schuil- en nestgelegenheid aan vogels en insecten, en vormen deze plekken een eigen, afwijkend microklimaat. In periodes van droogte kan de beschikbaarheid van zulke plekken cruciaal zijn voor insecten, omdat daar nog bloeiende planten beschikbaar zijn. Door de grote variatie in het landschap, bloeit er altijd wel iets in het gebied! In 2020 heeft Utrechts Landschap deze schat aan gegevens van de soortenrijkdom in het gebied in de Nationale Databank Flora en Fauna ingevoerd. Daarmee is deze waardevolle kennis voor een groter publiek ontsloten.

Bijzondere hoog- en laagvliegers

• Dikkopjes: Op de vliegbasis komen vier soorten dikkopjes (een vlindersoort) voor. Het geelsprietdikkopje is een soort die in Nederland bedreigd is, maar op de vliegbasis komt een grote kernpopulatie van deze soort voor. De kommavlinder, ook een dikkopje, is een icoonsoort van de basis, die slechts op een paar andere plekken in Nederland voorkomt.
• Grauwe klauwier: Deze zangvogel houdt er een wat lugubere gewoonte op na. Prooien zoals hagedissen en mestkevers worden op puntige takken of doorns gespietst. Toch is de grauwe klauwier een graag geziene soort. Waar de grauwe klauwier verschijnt en tot broeden komt, is per definitie sprake van een (insecten)rijk ecosysteem.
• Tapuit: Als doortrekker is de tapuit in voor- en najaar talrijk op de vliegbasis. Groepen van tientallen of zelfs honderden tapuiten kunnen rond de start- en landingsbanen op zoek zijn naar insecten.
• Veldleeuwerik: Een van de grootste verrassingen van de basis was de veldleeuwerik. Aanvankelijk rond de honderd broedparen, later zelfs tegen de tweehonderd, bevolkten het schraalgrasland.

Kars Veling (De Vlinderstichting) zal op het symposium nog veel meer vertellen over de bijzondere hoog- en laagvliegers op de vliegbasis: “Wat een soorten en wat een aantallen toch. Steeds als ik op de voormalige vliegbasis kom, ben ik weer verbaasd. Waar elders zie je zo veel geelsprietdikkopjes en kommavlinders? En dan de nachtvlinders waarvan meer dan 700 soorten al zijn aangetroffen, maar waarvan er nog jaarlijks nieuwe worden ontdekt.”

Meld je aan en leer meer over dit unieke natuurgebied!

Tijdens de Utrechtse Natuurdagen van 8 tot en met 10 juli vertellen we nog veel meer over de vliegers op de vliegbasis. De Utrechtse Natuurdagen starten op donderdag 8 juli (14:00 – 16:00 uur) met het symposium ‘Vliegers op de Vliegbasis’. Op het symposium komen vooraanstaande sprekers in het vakgebied (o.a. Kars Veling, Martijn Bergen, Hendrike Geessink en Ben Koks) aan het woord om je de nieuwste kennis over de soortenrijkdom in het Park Vliegbasis Soesterberg bij te brengen. Wat maakt het ecosysteem zo geschikt voor de vliegers? En wat is het belang van dit natuurgebied in lokaal, nationaal en zelfs internationaal perspectief? Meld je hier aan voor het symposium!

Het symposium wordt georganiseerd in samenwerking met de Natuurverdubbelaars.

De dagen na het symposium zal er ook nog een divers programma worden neergezet met verschillende activiteiten en workshops. Houd hiervoor de website in de gaten, we verwelkomen je graag op de Utrechtse Natuurdagen op 9 en 10 juli.

Tekst en foto's: Utrechts Landschap (leadfoto: tapuit); Arno ten Hoeve, Buiten-Beeld; Henny Brandsma, Buiten-Beeld