Corona-attentie voor vrijwilligers

Natuurlijk kun je zeer serieus en nauwgezet onderzoek doen naar krabben, zeesterren, anemonen, kwallen, wormen, vissen, wieren en land-, water- en zeeslakken. En dat doen de waarnemers van Stichting ANEMOON ook, al vele jaren. Maar soms mag het, zeker in de knarsetandende troosteloosheid van de coronapandemie, best een keertje iets minder serieus. Vanuit de gedachte dat afleiding welkom is, ontstond het boekje 'Wurgworm watert wat' met luchtige limericks en andere versjes over de doelorganismen. Als extraatje voor de trouwe aanhang, maar ook beschikbaar voor de geïnteresseerden buiten stichting ANEMOON.

Vrolijke geheugensteuntjes

Misschien zit niet iedereen er op te wachten, maar het gros van de natuurliefhebbers weet van tijd tot tijd prima raad met woordgrapjes, one-liners en rijmteksten. Vogelaars zien stekkers en katoentjes (ekster en kanoetstrandloper); zoogdierkenners zien wandelende kroketten (woelmuizen als de veldmuis) en slakkenkenners zien pakslurpers (purperslakken), wegsigaren of streepdrollen (bruine landnaaktslakken). Beschrijvende Nederlandse namen zijn soms juweeltjes, zeker als ze binnen de jeugdbonden voor natuurstudie ontstonden. Tractorwieltje, michelinmannetje en gestippelde dieseltreinworm bijvoorbeeld. Ervaring leert dat juist zulke dingen na excursies en lezingen blijven hangen. Hetzelfde geldt voor one-liners als 'takkeweer is slakkenweer', 'liever een slak dan gebak' en 'met twee kleppen kun je vet rappen' (en whatsappen).

Wurgworm

Een boekje als dit is niet uniek. Door bekende schrijvers als Kees Stip alias Trijntje Fop zijn vele honderden dierenversjes gemaakt. Dat geeft niet; hoe meer hoe beter. Sommige van de ruim 200 nu gebundelde rijmteksten werden al eerder gepubliceerd, maar de meeste zijn nieuw. Soms zijn de schrijvers bekend; de meeste schrijven vooral onder het pseudoniem van het Wurgworm Collectief. Dat verklaart ook de titel. Voor een belangrijk deel vallen de bijdragen in 'Wurgworm watert wat' in de categorie gelegenheidsrijm. Ze komen uit mails, brieven en tijdschriften. Soms komen ze ook van facebookpagina's, blogs en uit andere media. Achter in het boekje staan korte beschrijvingen en foto's van de berijmde soorten, plus toelichting bij de rijmteksten.

Doelgroep

Vrijwel alle tekstafbeeldingen zijn gemaakt door ANEMOON-waarnemers, evenals de foto's achterin. Deze waarnemers-attentie is dus zowel van als voor vrijwilligers, die ook de belangrijkste doelgroep vormen. Denk daarbij aan de mensen die solo of op veilige afstand van elkaar actief doorgingen met waarnemen, duiken, fotograferen en monitoren. Het is ook gericht aan zij die door de coronaproblematiek juist niet meer konden deelnemen aan de inventarisaties waarin ze voorheen zo actief waren. Maar de doelgroep is wijder. Belangstellenden kunnen het boekje bestellen en zo de stichting steunen via de website. U kunt ook donateur worden.

Wie graag wil weten wat het ruige krabbetje in Almere overkwam, wat er met de ontvoerde garnaal Ellen gebeurde, waarom de broodspons klaagt, de haarslak baalt en kwallen zich bedrogen voelen, kan dat nu allemaal lezen. Ook wordt duidelijk wat Ome Cor de visser zei, welke obsessie onder zee-eiken heerst en waarom een griet en een schar geen goed koppel vormen.

Ten slotte: hoewel we ons er niet echt in verdiept hebben, zijn we bij Stichting ANEMOON ook best een beetje benieuwd wat andere natuurorganisaties doen om hun waarnemers en vrijwilligers in deze corona-tijd een hart onder de riem te steken. Alle reacties zijn welkom via anemoon@cistron.nl.

Tekst: Rykel de Bruyne en Adriaan Gmelig Meyling, beiden Stichting ANEMOON
Foto's: Marion Haarsma (leadfoto links: Rode paardenanemoon (Actinia equina)); Stichting ANEMOON (leadfoto rechts: de omslag van 'Wurgworm watert wat')