Met drones op zoek naar de ideale plek voor weidevogels

Het Agrarisch Collectief Krimpenerwaard, de Natuur- en Vogelwerkgroep Krimpenerwaard en 4D Precisie Natuurbeheer zoeken dat uit. Ze doen dat samen met vrijwilligers, en met behulp van drones en slimme software. 

Vragen over plas-dras

Plas-draslocaties hebben een grote waarde in het weidevogelbeheer. Doordat er water op het land wordt gezet, ontstaat een meer gevarieerde begroeiing waarin weidevogels voedsel en beschutting kunnen vinden. “Dat plas-drasgebieden vaak bezocht worden door weidevogels wisten we wel”, zegt gebiedscoördinator Mariëlle Oudenes van het Agrarisch Collectief Krimpenerwaard. “Om die reden hebben we het aantal plas-drasgebieden in de Krimpenerwaard uitgebreid van 8 in 2019 naar 23 nu. Alleen: rusten de vogels er, of zoeken ze er vooral naar voedsel? Broeden ze dichtbij of zoeken ze toch wat verder weg een nestlocatie? En wat is er nodig aan beheer? Die vragen willen we beantwoorden.” 

Vrijwilligers, drones en slimme software

Het project is gebaseerd op het gelijktijdig verzamelen van data op de grond en vanuit de lucht. Tijdens het seizoen tellen weidevogelvrijwilligers op minimaal acht verschillende dagen de volwassen vogels en de kuikens in een plas-drasgebied. Op (ongeveer) hetzelfde moment worden met behulp van drones data verzameld over aantallen nesten, aantallen kuikens en de opbouw van de vegetatie. Voor de aantallen kuikens en vogels wordt gebruik gemaakt van een drone met twee camera’s: een gewone camera en een warmtebeeldcamera. De vegetatie wordt in kaart gebracht met behulp van een multispectraal-camera waarvan we hopen dat deze aanvullende informatie kan bieden aan de beheerders. Bijvoorbeeld over de aard en de conditie van de plantengroei. 

De drones worden ’s ochtends vroeg ingezet. De temperatuur in het veld is dan nog laag en de eieren en ook de kuikens lichten dan het beste op in de beelden die de drone vastlegt. De drone vliegt op ongeveer dertig meter waardoor hij zo min mogelijk verstoring veroorzaakt. 

Door alle verzamelde data te combineren met behulp van slimme software kunnen we in de nabije toekomst mogelijk zichtbaar maken waar in het terrein barrières zitten die kuikens belemmeren om van de ene naar de andere plek te komen. Of waar de vegetatie te hoog wordt, zodat de vogels meer moeite hebben om voedsel te vinden. 

Ervaring opdoen 

Het project is mogelijk gemaakt door de provincie Zuid-Holland. Gedeputeerde Berend Potjer (Natuur): “Dit project kan ons nuttige informatie opleveren om het beheer zo goed mogelijk af te stemmen op de behoeften van de vogels. We doen nu mooi ervaring op in de Krimpenerwaard, en we hopen die ook snel elders te kunnen benutten. Zodat alle inspanningen van onder meer boeren, natuurbeschermers, vrijwilligers en overheden hun vruchten af gaan werpen en het beter zal gaan met de weidevogels in Nederland. Want dat is wat we met z’n allen willen en nastreven.” 

Samenwerking

De methode van gecombineerde tellingen wordt nog verder uitgewerkt in samenwerking met onder meer Wageningen Universiteit en Research (WUR) en hogeschool Van Hall Larenstein. Ook heeft het projectteam samenwerking gezocht met boeren en met terreinbeheerders als Stichting Het Zuid-Hollands Landschap. Alle betrokkenen zijn het er over eens dat gecombineerde inzet van vrijwilligers en drones van toegevoegde waarde is doordat het de link legt tussen (broed-)resultaten op één of enkele kavels, en het beheer in bredere zin. 

Een van de opgedane inzichten is dat de drones en de software gedurende het weidevogelseizoen (van maart tot en met juni) op verschillende manieren kunnen worden ingezet om optimaal gegevens te verzamelen. Bij de start van het seizoen bestaat de inzet vooral uit scannen om een globaal beeld te krijgen van de activiteiten van de vogels op de percelen. Later in het jaar kunnen die meer gericht worden gevolgd. 

Actieplan Boerenlandvogels

Het project is een van de activiteiten die zijn opgestart als onderdeel van het Zuid-Hollandse Actieplan Boerenlandvogels. Doel van dit plan: het behoud van het leefgebied voor akker- en weidevogels en het ombuigen van een neerwaartse trend naar groei van het aantal weide- en akkervogels met uiterlijk in 2027 een grotere populatie dan in de uitgangssituatie. Het Actieplan is opgesteld in samenwerking met BoerenNatuur Zuid-Holland, de gebiedscollectieven voor het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer, De Groene Motor, de terreinbeherende organisaties, de Natuur- en Milieufederatie Zuid-Holland, de (weidevogel-)vrijwilligers en het kennisteam agrarisch natuur- en landschapsbeheer Zuid-Holland. 

Meer informatie

• Later dit jaar worden meer resultaten van dit project verwacht. Wij komen daar graag in een vervolgartikel op terug.
• Zelf genieten van weidevogels in Zuid-Holland? Doen! Bijvoorbeeld bij een van de gebieden van de collectieven, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten of Het Zuid-Hollands Landschap. Let er wel op dat u tijdens het broedseizoen (1 maart – 30 juni) de vogels niet verstoort. Blijf dus op de daarvoor aangewezen wegen en paden of maak gebruik van uitzichtpunten.

Tekst: Provincie Zuid-Holland
Foto's: Jan Schouten (leadfoto: kievit); Marielle Oudenes; 4D Precisie Natuurbeheer