Zwartbrauwmuistimalia na 172 jaar terug van weggeweest

De vinder van het eerste exemplaar was de bioloog Schwaner. Schwaner was lid van de Natuurkundige Commissie voor Nederlands-Indië, die als doel had de kennis van de natuur te vergroten en de handel met Nederlands-Indië te verbeteren. Eenmaal mee teruggenomen naar Europa heeft Charles Lucien Bonaparte, een neefje van Napoleon, deze vogel beschreven en de hem de wetenschappelijke naam Malacocincla perspicillata gegeven. Het opgezette exemplaar belandde in de collectie van Naturalis, en was zo 172 jaar lang het enige bewijs dat deze vogel ooit bestaan had. 

Een bijzondere ontdekking

Tenminste, totdat vorig jaar twee vogelaars uit Indonesië een vogel hadden gespot die ze niet gelijk herkenden. Ze vroegen zich af wat voor vogel het kon zijn, dus vingen ze het diertje. Ze maakten snel een paar foto’s voor hun vogelaarsgroepen en lieten de vogel gelijk daarna weer vrij. Afgelopen week hebben experts bevestigd dat het inderdaad om de uitgestorven gewaande zwartbrauwmuistimalia gaat.

Een uniek exemplaar in Naturalis

Het exemplaar dat in Naturalis is bewaard, is een mannetje. Omdat het tot voor kort het enige bekende exemplaar was, kan het worden gezien als het holotype: het exemplaar waar de soort op gebaseerd en beschreven is. In het verleden is hij opgezet, maar tegenwoordig is hij van zijn stokje gehaald, zodat hij makkelijker in een doos opgeslagen kan worden. 

“Tijdens het preparen worden zachte delen zoals organen, maar ook de ogen verwijderd. De ogen worden vervangen door glazen of plastic ogen. Tegenwoordig wordt goed naar oogkleur gekeken om deze goed na te kunnen bootsen, maar in het verleden werd daar soms minder aandacht aan besteed of waren bepaalde kleuren ogen niet voor handen”, vertelt Pepijn Kamminga, de collectiespecialist van vogels en zoogdieren van Naturalis. "Een andere mogelijkheid is dat er variatie in oogkleur is tussen seksen of leeftijden, zoals dat bij ongelooflijk veel vogels het geval is" zegt Guido Keijl, vogelspecialist van Naturalis. Het exemplaar van Naturalis heeft daarom gele ogen, terwijl de gevonden vogel in Borneo kastanjebruine ogen heeft.

Mogelijk nog veel onbekend

Het was nog onduidelijk waar deze vogel precies vandaan kwam, maar door deze bijzondere ontdekking is nu duidelijk dat de vogel van Zuid-Oost Borneo komt. Voorheen dacht men dat de zwartbrauwmuistimalia was uitgestorven, dus wie weet zijn er nog andere onontdekte vogelsoorten.

Tekst: Renée Zijlmans, Naturalis Biodiversity Center
Foto’s: Naturalis Biodiversity Center; M. Suranto