Dode walvissen, bron van leven

Duizenden vissen, krabben, kreeften en andere organismen zullen profiteren van zo’n enorm karkas en de natuurlijke rijkdom van de Noordzee een boost geven.

Dwergvinvis op Rottumerplaat

Eind november spoelde een dode dwergvinvis aan bij Rottumerplaat in de Waddenzee. En vorige week stierf een potvis bij Vlieland. Kadavers van grote zeezoogdieren worden in Nederland na onderzoek geruimd. Dat is met de potvis op Vlieland ook gebeurd. De dwergvinvis op het onbewoonde Rottumerplaat mocht echter bij grote uitzondering blijven liggen. Het kadaver kan op die manier weer worden opgenomen in de natuurlijke kringloop. Rottumerplaat biedt zo een unieke kans voor monitoring en de impact die zo’n kadaver heeft op de natuur. Want hoewel het hier om een jonge dwergvinvis gaat, is de walvis nog altijd 4,70 meter lang. Op Rottumerplaat kunnen zo de ecologische processen die zich rond zo’n groot kadaver afspelen worden gevolgd. ARK is blij met deze eerste stap op Rottumerplaat om het anders te doen. Niet wegslepen, maar de natuur van alle voedingsstoffen die in het kadaver zitten verpakt laten profiteren. Een uitstekend initiatief van het 'Programma naar een Rijke Waddenzee'.

Dood doet leven op zee

In de Noordzee zou ARK nog graag een stapje verder gaan. Een walviskadaver terugbrengen naar zee, en een laatste rustplaats geven op de bodem van de Noordzee. Het project Dood doet Leven van ARK is op land al jaren een succes. Niet alleen volgen tienduizenden mensen via webcambeelden de kringloop van het leven, steeds meer dieren worden na hun dood opgenomen in de natuurlijke kringloop van leven en dood. Zo laten we zien dat kadavers de laatste schakel in een ingenieuze voedselketen vormen. De dood van het ene dier, betekent het (over)leven voor een ander. Op zee is dat niet anders. Wanneer walvissen sterven en zinken, zorgen de walviskarkassen voor een plotselinge, geconcentreerde voedselbron en daarmee voor een lokaal buffet voor het zeeleven.

Verrijking van de Noordzee

Vissen, krabben, kreeften, sponzen, wormen en micro-organismen zullen profiteren van zo’n enorm karkas. Zo nemen zij hun rol in de kringloop van mineralen, van dood en leven in de zee. Maar het blijft niet alleen bij voedsel voor aaseters die het zachte weefsel binnen enkele maanden consumeren. Organische fragmenten verrijken het bodemsediment gedurende meerdere jaren. Een walvisskelet kan bepaalde biologische gemeenschappen jarenlang ondersteunen. Het skelet kan dienen als harde ondergrond, waar bijvoorbeeld zeepokken, anemonen en wieren op kunnen groeien. Het is ook een belangrijke bron van mineralen en zeldzame sporenelementen die vrijkomen bij het langzame vergaan van de walvisbeenderen. Zo’n walviskarkas is dus een enorme verrijking van de Noordzeebodem. Het laten liggen van de dwergvinvis op Rottumerplaat is een hele mooie eerste stap van hopelijk een nieuwe werkwijze. Walvissen terugbrengen naar waar ze horen: de zee.

Het afbraakproces van de dode dwergvinvis is hier te volgen: Walviskadaver - Basismonitoring Wadden (waddenzee.nl). Het is de bedoeling dat er binnenkort webcams worden geplaatst op Rottumerplaat zodat het proces voor onderzoekers in detail te volgen is.

Tekst: ARK Natuurontwikkeling
Afbeeldingen: Jeroen Helmer, ARK Natuurontwikkeling; Cor Kuyvenhoven; Basismonitoring Wadden