Libellenjaar 2020: daar word je niet blij van!

2020 was opnieuw een droog jaar en we zien dan ook vergelijkbare patronen met de afgelopen jaren. In het voorjaar vlogen de libellen redelijk. De aantallen die op de monitoringroutes van het meetnet libellen werden geteld, waren toen min of meer normaal. Vanaf eind juni zien we een sterke daling en komen de getelde aantallen niet eens tot de helft van wat we gewend zijn. Voor sommige soorten waren de aantallen schrikbarend laag. We kijken nu naar de ‘kale’ gegevens uit de routes die in het kader van het meetnet worden geteld. Over een paar maanden, als het CBS de gegevens heeft verwerkt, zullen we de echte trends weten. De zeldzame libellen van de heide en vennen deden het in ieder geval erg slecht. Venglazenmaker en maanwaterjuffer zijn bijvoorbeeld met meer dan driekwart achteruitgegaan. Ook heel ‘gewone’ heidesoorten zoals gewone pantserjuffer, watersnuffel en zwarte heidelibel waren in veel lagere aantallen aanwezig dan het gemiddelde van de afgelopen twintig jaar.

Gelukkig zijn er ook soorten die hitte en droogte prima vinden. De zuidelijke soorten, die een mediterraan klimaat gewend zijn, deden het wel erg goed dit jaar. Zo waren er flink wat tengere pantserjuffers en zuidelijke heidelibellen, en ook de zuidelijke glazenmaker werd op veel plekken gezien. Er waren ook veel waarnemingen van de zuidelijke keizerlibel, waarvan op veel plaatsen paring en ei-afzet werd gemeld. Dit geeft aan dat ze zich op die plek probeerden voort te planten. Een andere soort, die het al jaren prima doet, is de vuurlibel. Ook dit is een soort die in Zuid-Europa veel voorkomt en dus is aangepast aan warme en soms droge situaties. Er waren plaatselijk ook flink wat geelvlekheidelibellen, de laatste jaren een erg zeldzame soort. Het waren echter nog steeds erg lage aantallen vergeleken met de grote invasies die we in het verleden hebben gehad. Kortom: het was een zeer matig libellenjaar waarin een paar soorten, die van warmte houden, wel goed vlogen.

Het meetnet libellen is een onderdeel van het Landelijk Meetprogramma Libellen dat wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van LNV en onderdeel is van het Netwerk Ecologische Monitoring (NEM).

Tekst: Kars Veling, Gerdien Bos en Roy van Grunsven, De Vlinderstichting
Foto’s: Christophe Brochard
Grafieken: Meetnet libellen