Wisent voor het eerst gezenderd met slimme halsband: een grote stap voor natuurbescherming
PWNGedetailleerde gegevens voor gezonde duinen
Sinds de komst van de wisent in het Kraansvlak, onderdeel van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland (NH), worden GPS-halsbanden gebruikt om bewegingen van wisenten en andere grote grazers zoals Schotse hooglanders en konikpaarden te volgen. Het volgen van dieren is een belangrijk hulpmiddel om kennis te vergaren over het gedrag en de habitatkeuze van de verschillende soorten en om het beheer van het gebied te optimaliseren.
Esther Rodriguez, adviseur natuur bij PWN: "PWN omarmt innovatie en nieuwe slimme technologieën die kunnen bijdragen aan het verbeteren van de kwaliteit van de duinen. Wisenten, runderen en paarden hebben een bepalende rol in het ecosysteem en daarom is het essentieel om kennis te blijven opbouwen over hoe zij de duinen gebruiken. Het dynamische karakter van de duinen, in het licht van klimaatverandering, maakt dit een belangrijk onderzoeksthema voor de lange termijn."
De grootste van allemaal: De GPS- LoRaWAN® Wisent halsband
Als het grootste landzoogdier van Europa moeten Europese bizons worden uitgerust met versterkte halsbanden om te voorkomen dat ze breken als de sterke dieren tegen bomen schuren. Na maanden van werk is de organisatie Smart Parks erin geslaagd een GPS-LoRa halsband te ontwerpen en te vervaardigen die de kracht van een Europese bizon kan weerstaan. De eerste halsband is onlangs met succes geplaatst bij een van de volwassen vrouwtjes van de kudde in Kraansvlak.
De toekomst is volgens Tim van Dam, medeoprichter van Smart Parks, veelbelovend: "Dit is een doorbraak om betrouwbaardere, slimme en betaalbare trackers beschikbaar te maken voor onderzoek en natuurbescherming. Deze halsband maakt de weg vrij voor onze volgende WisentEdge-serie, die machine learning-mogelijkheden aan boord zal hebben, waardoor de halsband menselijke aanwezigheid of andere relevante gebeurtenissen kan detecteren."
Hoge efficiëntie en lage kosten
Smart Parks maakt gebruik van slimme sensortechnologieën om natuurbehoud en natuurbeheer te verbeteren. In 2019 opende Nationaal Park Zuid-Kennemerland Europa's eerste Smart Park netwerk in de duinen van Kraansvlak. Dit duingebied is het leefgebied van vrij rondlopende wisenten, Schotse hooglanders, konikpaarden, damherten en reeën.
Nieuwe technologieën, zoals het draadloze LoRaWAN® netwerk, hebben geleid tot volgsystemen met een lager stroomverbruik en een langere levensduur van de batterij. Dit maakt de technologie extra geschikt voor het volgen van in het wild lopende dieren. Na de installatie van een lokaal LoRaWAN®-netwerk in Kraansvlak werden Schotse hooglanders voorzien van GPS-LoRaWAN®-halsbanden om de geschiktheid van deze technologie in het echt te testen. De eerste resultaten van een onderzoek door de Universiteit Utrecht naar deze hightech sensoren suggereert dat ze een veelbelovende vervanger zijn van oudere volgsystemen.
"De nieuwe halsbanden hebben de potentie om een revolutie teweeg te brengen in ons begrip van de beweging en het gedrag van dieren, omdat ze ons in staat stellen individuen voor een veel langere tijd te volgen, maar ook om veel meer individuen te volgen in vergelijking met traditionele GPS-trackers", legt universitair hoofddocent van UU, Joris Cromsigt, uit. "Met dit initiatief hopen we nu ook de technologie verder te ontwikkelen om interacties tussen dieren in het wild en mensen te volgen."
De technologie biedt belangrijke toepassingen om het aantal conflicten tussen mensen en dieren in een steeds dichtbevolktere wereld te minimaliseren. In Afrika helpen de sensoren bij het opsporen en terugdringen van stroperij. In Nederland kunnen de inzichten ons helpen met het duurzaam laten samenleven van mens en dier op een klein stukje oppervlak. Dit is een steeds actueler thema nu de wisent, de wolf en de goudjakhals in Nederland voorkomen.
Naast een efficiënter energieverbruik en een veel lagere prijs, biedt het Smart Parks-systeem de mogelijkheid om meer informatie over deze dieren te verzamelen door extra sensoren toe te voegen, zoals temperatuursensoren, geluidssensoren en activiteitensensoren.
De posities van de nieuwe halsbanden zijn binnenkort voor bezoekers beschikbaar op wisenten.nl/waar-zijn-ze. Dit vergroot de kans om de kudde te spotten vanaf het Wisentenpad of andere aanbevolen plekken rondom het wisentengebied.
Over
Het Smart Parks-systeem in Nationaal Park Zuid-Kennemerland is het resultaat van een samenwerking tussen PWN, Universiteit Utrecht (Copernicus Instituut voor Duurzame Ontwikkeling) en Smart Parks. Camping De Lakens en Circuit Zandvoort hebben eveneens belangeloos meegewerkt aan de aanleg van het netwerk. De ontwikkeling van de nieuwe halsband en de komende WisentEdge is mede mogelijk gemaakt door het Cor Wit Fonds.
Tekst: PWN
Foto's: Ruud Maaskant