Visarendpopulatie breidt snel uit: drie broedparen in de Biesbosch

Visarenden (Pandion haliaetus) broeden sinds 2016 met succes in Nederland, in de Biesbosch. Het waterrijke, uitgestrekte natuurgebied is daarmee een belangrijk startpunt voor deze prille populatie. Een combinatie van een groeiende visarendenstand in buurlanden als Duitsland, de aanwezigheid van dode bomen en hoogspanningsmasten, en de aanwezigheid van grootschalig visrijk water hebben daar alles mee te maken. De bijzondere roofvogels zijn in de Biesbosch vaak te vinden in de recent ontwikkelde natuurontwikkelingsgebieden voor waterveiligheid in het kader van Ruimte voor de Rivier.

Meerdere nesten

Boswachter Thomas van der Es van Staatsbosbeheer vertelt: "De visarenden hebben meerdere nesten in de Biesbosch gebouwd, waarvan er nu drie in gebruik zijn. Het nieuwe, derde paar begon vorig jaar al met het bouwen van meerdere nesten in het gebied. Na terugkeer uit Afrika dit voorjaar bleek dat één nest gekaapt was door een paartje slechtvalken, dus nam het nieuwe visarendpaar het andere nest in gebruik." Het is bekend van visarenden dat ze heel trouw zijn aan hun nestlocatie en dat ze graag bij elkaar in de buurt broeden. Vandaar dat er nu maar liefst drie broedparen in één natuurgebied zijn. Er broeden twee paren in een boom, een ander paar zit in een hoogspanningsmast bij het rustige, afgesloten bekken van Evides Waterbedrijf. Bij het nieuwe nest is een kreek tijdelijk afgesloten om de rust te bewaren.

Nieuw paar

Van het nieuwe paar komt het mannetje uit het Verenigd Koninkrijk, en het vrouwtje uit Duitsland. Het mannetje is de eerste visarend uit het Verenigd Koninkrijk die buiten eigen land succesvol tot broeden komt. Ook bijzonder is dat de vestiging van de visarenden spontaan is, dat wil zeggen zonder herintroductieprogramma of gebruik van kunstnesten. Er zijn wel kunstnesten in het gebied, maar de vogels hebben dus bomen en een hoogspanningsmast uitgekozen als broedplek. Hoeveel jongen er in totaal zijn, is nog onbekend. Maar aan de hand van waarnemingen werd deze week duidelijk dat er op drie nesten jonge vogels uit de eieren zijn gekropen.

Visarenden

De visarend is een prachtige roofvogel. Ze zijn een stuk kleiner dan zeearenden (Haliaeetus albicilla). Ze hebben een lichte onderzijde en donkere bovendelen. Ze ‘bidden’ met zware vleugelslagen en duiken vanaf grote hoogte met vooruitgestoken poten in het water om vis te vangen. Visarenden zijn trekvogels en overwinteren in (tropisch) Afrika. Het zijn echte specialisten: ze eten enkel vis. Visarenden broeden op alle continenten behalve Antartica. Nederland ontbrak altijd op de wijde verspreiding van deze bijzondere roofvogel. Sinds 2016 broedt de visarend in Nederland, in de Biesbosch. Daar kwam in 2017 een tweede broedpaar bij, en nu in 2020 een derde paar.

De Biesbosch

Nationaal Park de Biesbosch is een zoetwatergetijdengebied. Daar zijn er maar een paar van in de wereld. In de Biesbosch is dus sprake van eb en vloed, uniek in een zoetwatergebied. Water, rietlanden en kreken vormen het grootste deel van het landschap. Door gigantische natuur- en veiligheidsprojecten in het Nationaal Park De Biesbosch is het natuur-en recreatiegebied bijna verdubbeld. Vooral de ondiepe visrijke natuurontwikkelingsgebieden zoals de Noordwaard en Zuiderklip zijn in trek bij de visarenden. De vogels vangen hier dagelijks met succes grote voorns en brasems. Het paartje dat in de boom broedt, zit vaak in de Noordwaard; het nieuwe broedpaar van de hoogspanningsmast is vaak in Zuiderklip te vinden.

Tekst: Staatsbosbeheer
Foto: Thomas van der Es