Vitale bodem goed voor landbouw en natuur

Klimaatverandering is onder andere merkbaar aan de grote weerextremen. Grote delen van Brabant hebben al te maken met te lage grondwaterstanden door drogere zomers. Dat heeft gevolgen voor de natuur en de landbouw.

Vitale bodem 

Bij droogte en wateroverlast is regenwater infiltreren en opslaan een goede maatregel. Een vitale bodem kan water vasthouden en de gevolgen van klimaatverandering beperken. In het Uitvoeringsplan Vitale Bodem (pdf: 364 KB) van de provincie Noord-Brabant staat deze definitie: "Een vitale bodem is schoon, vruchtbaar, gezond en zit vol leven. Een vitale bodem heeft een goede structuur en gevarieerd bodemleven. Hierdoor zijn voedingsstoffen beschikbaar en kunnen water en lucht circuleren en infiltreren." Dus voor de natuur en in de landbouw is een vitale bodem belangrijk.

Het uitvoeringsplan Vitale Bodem Brabant richt zich op reguliere boeren die met aanpassingen in de bedrijfsvoering goede resultaten kunnen boeken in het verbeteren van de bodem. Een vitale bodem helpt bovendien ook bij de aanpak van de stikstofkwestie, biodiversiteitsherstel en klimaatadaptatie. Vitale Bodem Brabant bundelt de krachten daarom met de Brabantse waterschappen en partijen die werken aan duurzame landbouw.

Voedselbossen

Agroforestry is een van de manieren om de vitaliteit van de bodem te verbeteren. Een vorm van agroforestry is het voedselbos, een nieuwe vorm van natuurinclusieve landbouw. Het is een agrarisch ecosysteem, ofwel een ‘polycultuur’ die lijkt op een natuurlijk bos. Je vindt er ‘vegetatielagen’ met alles wat in een bos groeit: van bomen, struiken, kruiden en knol- en wortelgewassen tot bodembedekkers, klimplanten en schimmels. De oogst verandert met de seizoenen mee van fruit, noten, zaden en groenten tot wortels, knollen, paddenstoelen, eetbare bloemen en honing. Het voedselbos draagt ook bij aan de biodiversiteit, natuur en een aantrekkelijk landschap. De biodiversiteit bóven de grond in het voedselbos, gaat ook door ónder de grond, in een gezonde bodem. Die bodem is vitaal, houdt meer water vast en bindt meer CO₂. Dat maakt het voedselbos een klimaatrobuuste landbouwvorm.

Bodemnetwerk Brabant

Voor iedereen die op een duurzame manier met de bodem wil omgaan is meer informatie te vinden op Vitale Bodem Brabant. Dit platform is een initiatief van Bodemnetwerk Brabant dat wordt gevormd door ZLTO, waterschap De Dommel, provincie Noord-Brabant, HAS Hogeschool en Brabantse MilieuFederatie. Het Bodemnetwerk verzamelt en deelt Brabantse projecten, praktijkkennis en evenementen op het gebied van duurzaam gebruik van de bodem.

Over klimaatrobuuste landbouwvormen is kennis en ervaring te vinden bij Stichting Voedselbosbouw en Agroforestry Nederland.

Tekst: provincie Noord-Brabant
Foto's: Beeldbank provincie Noord-Brabant