2019: superjaar zadellibel; rampjaar venlibellen
De VlinderstichtingZadellibellen
2019 was het jaar van de zadellibellen. Tot nu toe waren zadellibellen extreem zeldzaam in ons land. In 1995 zijn de eerste in Nederland gezien, en daarna doken ze zo af en toe op. In 2018 werden ze op verschillende plekken aangetroffen, met name langs de kust. Vorig jaar was al een uitzonderlijk goed jaar voor zadellibel in Nederland, maar dat jaar was niks in vergelijking met 2019. Afgelopen zomer kwamen ze niet alleen in grote getalen naar Nederland, maar hebben ze zich ook massaal voortgeplant (zie de parende zadellibellen op de leadfoto). Er zijn honderden, zo niet duizenden larvenhuidjes gevonden. De libellen kunnen zich in Nederland niet handhaven, maar mogelijk zijn dit soort invasies in de toekomst vaker te verwachten als het verspreidingsgebied dichterbij komt.
Wereldzwerver
Een andere tropische dwaalgast is de wereldzwerver. Deze is nog niet uit Nederland bekend, maar is afgelopen zomer wel in Duitsland opgedoken en heeft zich daar zelfs voortgeplant. Dat deze soort de komende jaren ook in Nederland zal verschijnen, is zeker niet uitgesloten.
Witsnuitlibellen
De witsnuitlibellen hebben ons de afgelopen jaren al vaker verbaasd. Na een lange afwezigheid heeft de sierlijke witsnuitlibel eerst de Wieden/Weerribben en daarna heel Nederland heroverd. In 2018 dook de sierlijke witsnuit op allerlei plekken in het land op; nu bleek dat hij zich heeft gehandhaafd op een flink aantal plekken. Na enkele waarnemingen vorig jaar, bleek dat ook de oostelijke witsnuitlibel zich weer in Nederland voortplant. Het is niet te verwachten dat hij zich sterk zal uitbreiden, maar dat dachten we van de sierlijke ook.
Libellen van de vennen
De libellen van de arme vennen deden het weer erg slecht dit jaar. 2019 was weer een dieptepunt voor de venglazenmaker, maanwaterjuffer en speerwaterjuffer. Ook zwarte heidelibel, die nog maar kortgeleden heel talrijk was, neemt snel in aantal af en is in veel heidegebieden zeldzaam geworden. Zowel de droogte, als de hoge temperaturen zijn negatief voor deze noordelijke soorten.
Tekst: Roy van Grunsven, De Vlinderstichting
Foto’s: Antoine van de Heijden (leadfoto: parende zadellibellen); Christophe Brochard; Kars Veling