Nieuwe vindplaats ernstig bedreigde Granaatbloemwasplaat op Wieringen

Natuurlijk worden er nog steeds mooie paddenstoelen in de bossen waargenomen, maar de 'bulk' van bospaddenstoelen van een paar weken geleden is nu wel voorbij. Als Honingzwammen en Nevelzwammen in het bos gaan domineren wordt het snel minder met de andere bospaddenstoelen, maar bijzondere vondsten in bossen blijven het hele jaar mogelijk. Vorige week nog werden er Roodbruine truffels (Tuber rufum, RL: Bedreigd) gevonden in de staatsbossen van Schoorl. Hoewel deze zeldzame soort behoort tot de echte truffels (Tuber spec.) is deze ongeschikt voor consumptie. De truffels bezitten ook nauwelijks aroma, wat van de beroemde Mediterrane truffels niet gezegd kan worden.

De Roodbruine truffel kan volgens de boeken nog tot en met november gevonden, ondiep in de humuslaag in loofbossen. Langzaam maar zeker nemen de graslandpaddenstoelen, zoals de wasplaten, echter in aantal toe. Er werden het afgelopen weekend prachtige wasplaten gevonden in enkele bij mycologen bekende bermen, duingraslanden en dijken. Zo werd er op een dijk van het (voormalige) eiland Wieringen een nieuwe vindplaats ontdekt van de Granaatbloemwasplaat (Hygrocybe punicea, RL: Ernstig bedreigd). Deze grote opvallende wasplaat staat bijna overal in Europa op de Rode Lijst.

Er werden flink wat mooise wasplaten aangetroffen op verschillende kleidijken in de kop van Noord-Holland die erom bekend staan dat er graslandpaddenstoelen groeien, meer soorten dan we de laatste jaren gewend zijn. Vooral het grote aantal Papegaaizwammetjes (Hygrocybe psittacina, RL: Gevoelig) viel op, maar er waren ook flink wat Gewone weidewasplaten (Hygrocybe pratensis, RL: Kwetsbaar), Elfenwasplaten (Hygrocybe ceracea, RL: Gevoelig) en het Gewoon sneeuwzwammetje (Hygrocybe virginea, RL: Gevoelig) verschenen in een nog jong stadium van hun ontwikkeling. 

Andere opvallende graslandpaddenstoelen die op enkele bekende en mycologisch rijke kleidijken werden gevonden, waren de Grasvlamhoed (Gymnopilus flavum, RL: Kwetsbaar), de Karbolchampignon (Agaricus xanthoderma, giftig), in opvallend groot aantal, en verschillende heksenkringen van de Paarssteelschijnridder (Lepista saeve, RL: Kwetsbaar). Op een enkele waddendijk stonden mooie exemplaren van de zeldzame Bruine trechtersatijnzwam (Entoloma sericeoides, RL: Kwetsbaar).

Het zal niemand ontgaan zijn dat veel paddenstoelensoorten van graslanden op de Rode Lijst staan genoteerd. De oorzaak hiervan komt doordat er nog maar weinig geschikte dijken, bermen en weiden en graslanden in Nederland zijn waar nog enige graslandpaddenstoelen worden gevonden. De afgelopen decennia (maar waarschijnlijk al langer) verdwenen de gevoelige graslandpaddenstoelen met een sneltreinvaart uit de meeste van onze graslanden. Oorzaak is de toenemende verzuring, vermesting, verbouwing of bestemmingsverandering van de grond. Enkele 'vergeten' uithoekjes, veelal kleine smalle strookjes grasland, zoals enkele stukjes dijk, zijn slechts over voor de bijzondere graslandpaddenstoelen. We moeten zuinig zijn op de laatste restjes grasland waar nog een grote aantallen graslandpaddenstoelen te vinden zijn.

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto's: Leonard Minkema (leadfoto: Granaatbloemwasplaat); Martijn Oud