Hoe passen zonnevelden in ons landschap?

Overal verschijnen zonnevelden: op voormalige sportvelden en andere restruimtes, aan de stadsrand, op het water, op landbouwgrond. Vaak worden ze gepland op landbouwpercelen die minder waardevol voor de boer zijn: te nat, te ver van de boerderij, versnipperd. Maar dat zijn nu juist percelen waarop natuurwaarden aanwezig zijn, of die grenzen aan natuurgebieden, of in beeld zijn voor een ecologische verbindingszone. Gemeenten worden geconfronteerd met allerlei initiatieven en voelen de noodzaak van de energietransitie. Kortom, de komst van zonnevelden zet de concurrentie om ruimte in het landschap nog meer op scherp. Los van de concurrentie om ruimte vinden veel mensen zonnevelden lelijk en een aantasting van het landschap.

De Gelderse ZonneWIJzer (pdf; 37,6 MB) is opgesteld in opdracht van de provincie Gelderland, maar op initiatief van de tafel Ruimte van het GEA (het Gelders Energieakkoord). Dit is een samenwerking van Alliander, de Gelderse Natuur en Milieufederatie en het Klimaatverbond Nederland. Zij willen een goede ruimtelijke inpassing van de energietransitie. Immers, je kunt een zonneveld op veel verschillende manieren vormgeven. Daarbij is er ook ruimte voor natuur, allicht meer dan op een intensief gebruikt agrarisch perceel. Het boekje gaat overigens niet in op de ruimtelijke regels: waar zonnevelden al dan niet toegestaan zijn, en onder welke voorwaarden.

De Gelderse ZonneWIJzer geeft eerst een overzicht van de verschillende mogelijke opstellingen met hun voor- en nadelen. In de volgende hoofdstukken volgt een analyse van de verschillende landschappen van Gelderland: van de bossen van de Veluwe tot de weiden van het rivierengebied en de landgoederen in de Achterhoek. Voor ieder landschapstype wordt aangegeven hoe het in elkaar zit, hoe je de landschapsstructuur kunt versterken en waarop je moet letten bij het inpassen van een zonneveld.

De ZonneWIJzer is een handreiking aan ontwerpers en kan gebruikt worden om op lokaal niveau het gesprek te voeren over landschappelijke kwaliteit en landschappelijke inpassing.

Tekst: Willem Drok, provincie Gelderland
Foto's: provincie Gelderland (leadfoto: aan de dorpsrand van Hengelo (G) is een zonneveld vormgegeven als natuurrijk park); Gelderse ZonneWIJzer