Frans paddengrensgebied blijft stabiel

Dwars door Frankrijk loopt een achthonderd kilometer lang grensgebied tussen twee paddensoorten. Bufo bufo, de gewone pad, komt vooral in het noorden voor, terwijl Bufo spinosus in het zuiden van Frankrijk en op het Iberisch schiereiland te vinden is. 

Op het grensvlak van de leefgebieden van twee verwante diersoorten is soms een grensgebied te vinden. In dit gebied ontstaan hybrides, nakomelingen die eigenschappen van beide oudersoorten hebben. Tussen de twee soorten en de hybride kan een evenwicht ontstaan, maar het systeem kan ook uit balans raken. Dit kan ertoe leiden dat een van de soorten de ander verdringt en de grens tussen de soorten opschuift.

Uit nieuw onderzoek door Naturalis en de University of California, blijkt dat het grensgebied tussen de twee padden stabieler is dan werd aangenomen. De onderzoekers vergeleken DNA van padden uit verschillende delen van Frankrijk om te kijken op welke plekken Bufo bufo of juist Bufo spinosus dominanter is. Uit de resultaten blijkt dat verschillende gedeeltes van het grensgebied tussen de soorten zich verschillend gedragen. Op sommige locaties lijkt een van beide soorten de overhand te krijgen, maar over het geheel lijkt de grens stabiel te zijn. 

Volgens Isolde van Riemsdijk, die op het onderzoek promoveerde, zijn er veel redenen waarom een grensgebied op kan schuiven. “Het kan voorkomen dat de hybride zich beter kan voortplanten met een van de oudersoorten. Doordat het aandeel van die oudersoort daardoor toeneemt, kan het grensgebied opschuiven.” 

De onderzoekers benadrukken ook dat het niet alleen wetenschappelijk interessant is om te weten hoe soorten mengen, maar dat het ook gevolgen heeft voor bescherming. Van Riemsdijk: “De gewone pad komt veel voor, maar Bufo spinosus komt alleen in Zuid-Frankrijk, Portugal en Spanje voor. Als het grensgebied steeds verder naar het zuiden zou verschuiven komt Bufo spinosus in de verdrukking”.

De verschuiving van een hybridegebied kan een natuurlijk proces zijn, maar kan ook ontstaan door menselijke ingrijpen. Uit een eerder onderzoek van Naturalis naar salamanders bleek dat door menselijke veranderingen aan het landschap een van de soorten een evolutionair nadeel had, waardoor de andere soort op kon rukken en het grensgebied opschoof.

Tekst: Mark Reid, Naturalis Biodiversity Centre
Foto's: Iñigo Martínez-Solano (leadfoto: Bufo spinosus); Roland Butot