Roodborstjes op vakantie

Je ziet ze het hele jaar door omdat de roodborstjes allemaal een stukje doorschuiven tijdens de vogeltrek. De roodborstjes uit Scandinavië komen naar ons toe. Zij nemen de plek in van de Nederlandse roodborstjes, die op hun beurt weer doorschuiven naar bijvoorbeeld Spanje en Portugal. Slim geregeld, zou je zeggen. Op deze manier hoeven ze allemaal niet zo ver te vliegen om op hun overwintervakantiebestemming aan te komen.

Territorium

Toch is korter vliegen niet de voornaamste reden waarom de roodborstjes voor elkaar doorschuiven. Op het moment dat de Nederlandse roodborstjes niet zouden doorschuiven en de Scandinavische roodborstjes hier aankomen, moeten zij de strijd met de Scandinaviërs aangaan om hun territorium te verdedigen. En dit zijn juist de roodborstjes die ons land meer dan goed weten te vinden, blijkt uit onderzoek van SOVON. Dit kan uitlopen op hevige gevechten met soms zelfs een dodelijke afloop. Die Scandinavische roodborstjes kunnen er wat van! Dan kun je maar beter in het warme Spanje zitten. 

Strand en stad

Het grootste gedeelte van de Nederlandse roodborstjes trekt dus nog voor de winter richting het warme Spanje en Portugal. Uitzondering zijn enkele stoere en vooral sterke Nederlandse roodborstmannetjes. Zij blijven wel hier, om hun territorium met hun leven te verdedigen. Als je eenmaal mooi woont, zoals de roodborstjes in Nationaal Park Hollandse Duinen, dan wil je er immers blijven. Het leuke van dit vogeltje is dat hij zowel voorkomt in de duinen langs het strand als in de stad, waar ooit ook duinen waren. Je vindt de roodborst vooral in dicht struweel en in de opgaande bossen. In Meijendel ging hun aantal door onbekende oorzaken even achteruit, maar de laatste jaren zit de groei er weer in. In 2018 broedden er in Meijendel ongeveer 15 paar per vierkante kilometer duin.  

Op basis van ringgegevens weten we dat de najaarstrek in Meijendel (300-900 vangsten per jaar) vrij lang duurt: deze start eind augustus en loopt pas medio november ten einde. Veruit de meeste geringde roodborsten in het najaar zijn jonge vogels.

Veel van hen overleven de trektocht niet: hun ‘vakantie’ is toch wel een stuk gevaarlijker dan de onze. Toch kunnen sommige een voor een zangvogel zeer respectabele leeftijd bereiken. De oudst bekende roodborst, vastgesteld aan de hand van een ring, komt uit Nederland: 20 jaar en 6 maanden. Dat dit geen toevalstreffer was, blijkt uit een melding in Tsjechië van een vogel die ruim 19 jaar werd. Best oud voor een zangvogel die in het broedseizoen gemiddeld 16 gram en in de winter 18 gram weegt!

Wij wensen de laatste stoere roodborstmannetjes succes en de rest een fijne overwintervakantie in Spanje. Daarna zien we de redbreast, zoals het roodborstje heet in Noorwegen en Zweden, vast weer terug bij de voederplank in de tuin of in het duin!

Wil je meer weten? Kijk dan op www.nationaalparkhollandseduinen.nl.

Tekst: Joeri Uilenreef, duinwachter Dunea/Nationaal Park Hollandse Duinen (met dank aan vogelringstation Meijendel voor aangeleverde informatie)
Foto's: Beeldbank Dunea; Joeri Uilenreef; Vincent van der Spek
Grafiek: www.trektellen.nl