Herstel leefgebied bronlibel in Noord-Brabant

De gewone bronlibel is de grootste libel van Nederland, en daarmee een indrukwekkend dier. De soort leeft in kleine beken met helder en schoon stromend water, waar de larven meerdere jaren ingegraven in de bodem leven. De soort houdt daarnaast van een lage watertemperatuur. Daarom wordt hij vooral gevonden in met kwel gevoede beschaduwde systemen. Door deze habitatkeuze is het altijd een relatief zeldzame soort geweest in Nederland.

Wijstwater

Bij de peelrandbreuk waren oorspronkelijk een groot aantal beekjes waar wijstwater* afgevoerd werd. In veel van die beken kwamen waarschijnlijk gewone bronlibellen voor. Door ontwatering en intensief landgebruik zijn veel van deze beken verloren gegaan of sterk van karakter veranderd. De Esperloop is een restant van de beken die hier ooit overal in het landschap waren. Door de sterke wijst is de waterkwaliteit relatief goed, en heeft een deel van de beek een vrij natuurlijk karakter. Het is hier dan ook dat de gewone bronlibel zijn enige populatie in deze regio heeft. Omdat de Esperloop vorig jaar flink te lijden heeft gehad onder de extreme droogte, is het momenteel de vraag of de bronlibel de zomer heeft kunnen overleven. Al enkele jaren is er twijfel, want larven van de libel zijn al enkele jaren niet aangetroffen. De vraag is of de droge zomer de definitieve klap is op het voorkomen van de soort.

Kwaliteit beeksysteem

De droge zomer van 2018 heeft aangetoond hoe kwetsbaar het leefgebied van de bronlibel is. Voor een duurzaam voortbestaan van de populatie bronlibellen is het noodzakelijk dat de kwaliteit van het beeksysteem verbetert. De provincie Noord-Brabant stelt dan ook geld beschikbaar voor herstel van het leefgebied van de bronlibel. Een relatief eenvoudige en kosteneffectieve manier om de variatie in stroomsnelheid en daarmee de substraat- en structuurvariatie sterk te verbeteren, is het inbrengen van dood hout in de vorm van stammetjes en takken uit de directe omgeving, die als een vlechtwerk in de beek geplaatst worden. Bij open oevers zal het beheer worden aangepast, zodat er op de oevers opslag ontstaat die de beek kan gaan beschaduwen. En er wordt voor een duurzame verbetering een waterstandmeetpunt geïnstalleerd. Deze dient als waarschuwingssysteem als de waterstand te laag dreigt te worden. De Vlinderstichting wil met de subsidie ook de ontbrekende prioritaire macrofaunasoorten in de Esperloop identificeren, alsmede maatregelen nemen om deze soorten terug te krijgen of te brengen.

De provinciale bijdrage aan het herstel van het leefgebied van de bronlibel maakt onderdeel uit van een subsidiepakket van 7,5 miljoen voor biodiversiteit in de Brabantse leefgebieden

Tekst: Provincie Noord-Brabant
Foto's: Christophe Brochard; Albert Vliegenthart

*Wijst: grondwaterstroming veroorzaakt door de breuken in de ondergrond