Van Gogh Nationaal Park in oprichting
Provincie Noord-BrabantHet in oprichting zijnde Van Gogh Nationaal Park bestaat uit de werkgebieden van de bestaande regionale netwerken Nationaal Landschap Het Groene Woud, Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen en de Gebiedsontwikkeling Oostelijke Langstraat. Het authentieke Brabantse landschap met unieke natuur, kleinschalig agrarisch beken- en cultuurlandschap en cultuurhistorische parels is een cruciale vestigingsfactor in het economische hart van Brabant, dat behouden en versterkt moet worden. Ontwikkelen op lokaal en regionaal niveau alléén is in de toekomst niet meer voldoende. “We moeten ruimte geven en nemen om over ons landschap na te denken. Het landschap is geen museum. Je moet het conserveren maar tegelijkertijd ook ontwikkelen: cultuur, landschap en economie verbinden. Stad en land zijn op elkaar aangewezen”, aldus Van de Donk.
Nieuw landschap ontwikkelen
Een krachtige positionering en agendering op provinciaal, nationaal én Europees niveau is van levensbelang, waarbij de ‘Van Gogh driehoek’: Amsterdam – Veluwe (Otterlo) – Brabant (Nuenen) van onschatbare waarde is. Landschapsarchitect Marco Vermeulen benadrukt: “Als je als regio wilt meedingen op het internationale speelveld dan moet ook het landschap kunnen concurreren.” Brabant staat voor immense opgaven op het gebied van woningbouw, landbouw, duurzame energie en klimaatadaptatie. Ontwikkelingen binnen deze velden moeten gekoppeld worden aan landschapsontwikkeling. “De erkenning dat natuur en landschap essentieel zijn voor de leefbaarheid van steden en dorpen is van groot belang”, aldus dr. Peter van Rooy. Hij is gebiedsspecialist en nauw betrokken bij de opzet van Van Gogh Nationaal Park in oprichting. “Vincent van Gogh kan een internationale gids zijn voor het netwerk van groene parels in en om (midden)Brabant en deze verder verbinden.”
Van Gogh als gids
“Van Gogh Nationaal Park is het enige natuurgebied in Nederland waar cultuurhistorie zo nauw verweven is met ‘groen’. Dat is precies die combinatie die Van Gogh in zijn tijd inspireerde”, aldus Kees Grootswagers, voorzitter van stuurgroep Nationaal Park de Loonse en Drunense Duinen. “Hij legde talrijke Brabantse taferelen vast op het doek en in brieven tijdens zijn omzwervingen in Brabant. Veel van wat hij hier in de 19e eeuw observeerde, is bewaard is gebleven. Van de Oostelijke Langstraat bij Waalwijk en de Loonse en Drunense Duinen tot en met Het Groene Woud vind je nog steeds die bossen, heiden, vennen en zandverstuivingen. Of de authentieke dorpen, levendige pleinen en het Brabantse landleven. In Van Gogh Nationaal Park krijg je een inkijkje in hoe deze meesterschilder ‘zijn’ Brabant zag. Dat is uniek en we willen ons de komende jaren sterk maken om mensen daarvan te laten genieten.” Niet dat het een toeristische attractie wordt en de natuur daaronder lijdt, zoals sommigen vrezen. “Dankzij de schaalgrootte van het park kunnen we juist méér doen om de natuur te beschermen”, verzekert Ger van den Oetelaar, bestuurslid van Het Groene Woud. “We kunnen in dit gebied juist de recreanten goed sturen en volop laten genieten van het bijzondere landschap met nog voldoende ruimte voor stiltegebieden.”
Landschapstriënnale 2020
De Landschapstriënnale in 2020 moet de organisaties helpen bij het kennis verwerven, de actieve betrokkenheid van boeren, burgers, bestuurders, beheerders en bedrijven vergroten, nieuwe samenwerkingsverbanden aangaan en de basis leggen voor concrete uitvoeringsprojecten. De Landschapstriënnale maakt het gesprek tussen belanghebbenden en professionals over de kansen, de ontwikkeling, de samenwerking en de oplossingen voor het landschap van de toekomst mogelijk. Yvo Kortmann, voorzitter van Nationaal Landschap Het Groene Woud: “Juist samenwerking heeft in Nationaal Landschap Het Groene Woud de afgelopen jaren geresulteerd in grootse successen. Deze bieden een stevig fundament om de 2020-editie van de Landschapstriënnale samen met sleutelpartners in Brabant te organiseren.”
De triënnale is voor iedereen die zich met het landschap bezighoudt, zich ermee verbonden voelt en er graag is. Publiek en professionals kunnen tijdens de triënnale in Brabant zien hoe het landschap een oplossing biedt voor maatschappelijke uitdagingen in de stad en het omringende (platte)land. Hoe historie hightech versterkt, hoe cultuur en economie elkaar aanvullen en hoe overheid, maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven en burgers succesvol samenwerken. De Landschapstriënnale wil en moet meer doen dan conserveren wat mooi is. Er moet ook nieuw landschap ontwikkeld worden. Dat is ook de ambitie van Eric Luiten, voorzitter van Landschapstriënnale 2020. “Veel maatschappelijke ambities moeten ingepast worden in de landschappelijke topografie; het cultuurlandschap van Nederland. Met de triënnale vergroten we het inzicht in ons landschap en kunnen we alle aspecten van de benodigde transformatie in beeld brengen en bespreken.”
Economie en landschap gaan samen
Om de waarde van het gebied en de schoonheid van de regio nog maar eens te onderstrepen werd de korte film ‘Het landschap als vestigingsvoorwaarde’ vertoond, waarin gerenommeerd landschapsarchitect prof. Adriaan Geuze van Wageningen University spreekt over “de verpletterende schoonheid van het Dommeldal”. Hij benadrukt het belang van een overlap tussen Brainport Eindhoven als innovatieve topregio met Van Gogh Nationaal Park in oprichting. “De hightech industrie koppelen aan natuur en ecologie, dat is interessant voor Brabant. Een hoogwaardige economie kan zich goed ontwikkelen in gebieden waarbinnen je landschapszorg cultiveert.” Van de Donk wijst er nog op dat het van groot belang is om het palet van betrokkenen zo breed mogelijk te maken en sluit af met de woorden: “Van Gogh was een echte landschapsman. Hij zou veel waardering hebben voor wat we aan het doen zijn.”
Het landschap als vestigingsvoorwaarde (Bron: SPPiLL)
Meer informatie
De samenwerkende partijen in Van Gogh Nationaal Park in oprichting zijn: Nationaal Landschap Het Groene Woud, Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen, Gebiedsontwikkeling Oostelijke Langstraat, Regio Hart van Brabant, Regio AgriFood Capital, Brabants Landschap, Vereniging Natuurmonumenten en Van Gogh Brabant. Met ondersteuning van Provincie Noord-Brabant en met diverse organisaties en bedrijven waarmee is en wordt gesproken over de wijze waarop zij gaan aansluiten.
Tekst: Saskia Meijs, provincie Noord-Brabant
Foto's: provincie Noord-Brabant; Melchert Meijer zu Schlochtern
Film: SPPiLL