Gemeente Aa en Hunze start met ecologisch bermbeheer

Bermen langs wegen vormen de laatste stukken leefgebied voor streekgebonden planten die elders in het landelijk gebied niet meer voorkomen. Deze streekgebonden soorten nemen hand over hand af, om plaats te maken voor soortenarme, ruige bermvegetaties met planten die overal in Nederland voorkomen. Bermen verbinden daarnaast natuurgebieden met elkaar en vervullen, als brongebied van insecten, een belangrijke rol in de bestuiving van gewassen en natuurlijke plaagdierbestrijding. Goed bermbeheer is dus belangrijk voor de biodiversiteit in Nederland. Om hier aandacht voor te vragen voeren FLORON en De Vlinderstichting campagne onder het motto 'Mijn berm bloeit!'.

Start ecologische bermbeheer

De gemeente Aa en Hunze is dit jaar gestart met ecologisch bermbeheer. Te weten, op de trajecten Gasteren – Annen – Annerveenschekanaal en Geelbroek – Eleveld. Bij goede resultaten wordt het ecologische bermbeheer binnen de gemeente verder uitgebreid. FLORON heeft de uitgangssituatie vastgelegd door het uitzetten van vaste meetpunten (permanente kwadraten), waarin de samenstelling van de bermvegetatie is beschreven. De binnen de campagne ‘Mijn berm bloeit!’ ontwikkelde nectarindex wordt gebruikt als tool om de effecten van gevoerd beheer te volgen. Hoe hoger de, op basis van de vegetatiesamenstelling, berekende nectarindex (op een schaal van 1 tot 5) hoe gevarieerder het bloemaanbod in de berm en hoe meer nectar er in potentie te halen is voor graslandinsecten.

De uitgangssituatie langs beide maairoutes laat een grote variatie in nectarindex zien. Deze varieert van 1 (laag) tot 5 (maximale score). Daarbij geldt: hoe soortenrijker de berm, hoe hoger de nectarindex. Bermen die grenzen aan grootschalige akkerbouwgebieden blijken soortenarm, hebben een lage nectarindex en kenmerken zich door een hoge, ruige plantengroei met veel Fluitenkruid en Ridderzuring. Maar er liggen langs de routes ook mooie, soortenrijke bermvegetaties met karakteristieke planten van voedselarme graslanden als Grasklokje, Muizenoor, Blauwe knoop, Stijve ogentroost en Tormentil. Over vijf jaar maken we de balans op van het ecologisch bermbeheer in Aa en Hunze. De verwachting is dat door ecologische bermbeheer de bermen met een lage nectarindex minder voedselrijk en bloemrijker worden en de nectarindex zal stijgen.

We hopen met dit initiatief ook andere gemeenten te stimuleren om werk te maken van ecologisch bermbeheer!

Tekst: Edwin Dijkhuis, FLORON & Janine Knol, gemeente Aa en Hunze
Foto's: Bert Lanjouw onderzoek flora & vegetatie; Zef Damen