Nieuwe populatie gladde slang ontdekt op Zuid-Veluwe; het gevolg van een ecoduct?

De gladde slang is bekend van het aan de Doorwerthsche Heide grenzende heideterrein Laag Wolfheze. Beide gebieden zijn in beheer van Natuurmonumenten en waren tot voor kort van elkaar gescheiden door de rijksweg A50. Deze snelweg vormde een absolute barrière voor reptielen. Hoewel beide terreinen dus op een steenworp afstand van elkaar liggen, werden tot dusver nooit gladde slangen van de Doorwerthsche Heide geregistreerd. In 2011 is met de realisatie van ecoduct Wolfhezerheide een verbinding tussen beide gebieden gemaakt.

(Her)kolonisatie gladde slang Doorwerthsche Heide

Tijdens onderzoek van RAVON naar de Veluwse ecoducten in 2017, werden op verschillende dagen drie gladde slangen op de Doorwertsche Heide gevonden. Twee dieren bevonden zich in het heidegebied en een dier bevond zich in de wegberm van de A50. De vondst van drie dieren, zonder een al te grote inspanning, vormt een gedegen grondslag om van een populatie (in wording) te spreken.

Interessant is de vraag of de gladde slang altijd over het hoofd is gezien, of dat het gebied ge(her)koloniseerd is. In 2017 heeft eerder genoemd onderzoek meerdere waarnemingen van de soort op en bij het ecoduct opgeleverd. Het lijkt opportuun om te stellen dat ecoduct Wolfhezerheide de succesvolle (her)kolonisatie van de Doorwerthsche Heide door de gladde slang heeft gefaciliteerd. Hoewel waarnemingen van de soort tot 2017 volledig ontbreken, is het echter moeilijk voor te stellen dat de soort nooit aanwezig is geweest op de Doorwertsche Heide. Het gebied vormde immers, voor aanleg van de A50, een aaneengesloten heidegebied met Laag Wolfheze. Omdat de soort lastig te vinden is en het gebied door wandelaars en reptieleninventariseerders beslist minder aandacht krijgt dan Laag Wolfheze, kan niet worden uitgesloten dat de gladde slang toch – onopgemerkt - aanwezig is geweest, in ieder geval in het verdere verleden. Wel is het mogelijk dat de soort tussentijds is verdwenen en er sprake is van herkolonisatie. Hoewel de exacte gang van zaken wellicht nooit ontrafeld zal kunnen worden, betreft het een populatie die tot dusver onontdekt was. En het ecoduct heeft hoe dan ook een belangrijke functie voor de uitwisseling van gladde slangen tussen beide leefgebieden. 

Tekst: Richard Struijk, RAVON en Ellen ter Stege, Natuurmonumenten
Foto's: Remco Ploeg