Grote grazers en de risico's voor publiek

Grote grazers zoals runderen, paarden en wisenten spelen al jaren een belangrijke rol in het beheer van Nederlandse natuurgebieden. Hun graasgedrag en de manier waarop de dieren gebruik maken van natuurgebieden dragen bij aan gevarieerde en soortenrijke natuur. Tal van dieren en planten profiteren hiervan. Ze zijn aangepast aan de verschillende grazers en liften mee met de gevolgen van begrazing, bijvoorbeeld door te profiteren van de mest van de grazers.

Veel van deze natuurgebieden zijn toegankelijk voor publiek. Er vinden jaarlijks ontelbare ontmoetingen plaats tussen publiek en grote grazers en een enkele keer gaat dat niet goed. Om inzicht te krijgen hoe vaak de afgelopen tien jaar incidenten hebben plaatsgevonden en hoe dit aantal verder verkleind kan worden, is in opdracht van ARK Natuurontwikkeling onderzoek uitgevoerd door het adviesbureau Van den Herik & Verkaart. Het is een herhaling van eerder onderzoek uit 2006. De rapportage is tot stand gekomen door medewerking van negentien terrein- en kuddebeherende organisaties.

Uit het onderzoek blijkt dat er weinig ongevallen plaatsvonden waarbij een bezoeker letsel opliep en grote grazers bij betrokken waren. Over het algemeen is men de aanwezigheid van grote grazers gewend, en andersom zijn grote grazers veelal gewend geraakt aan bezoekers. In de tien jaar waren er vijftien ongevallen die tot een behandeling in het ziekenhuis leidden. Gezien het grote aantal begraasde natuurgebieden en de vele dagelijkse ontmoetingen tussen grote grazers en publiek is het aantal ongevallen dan ook gering te noemen.

Uit analyse van de ongevallen met grote grazers blijkt dat bij circa driekwart van de ongevallen de geadviseerde afstand tussen de bezoeker en de grazers niet is aangehouden. Het is belangrijk dat bezoekers van opengestelde natuurgebieden waar grote grazers leven zich realiseren dat richtlijnen, die onder andere op entreeborden worden aangegeven, aangehouden dienen te worden.

Binnenkort worden tijdens een workshop voor natuurbeheerders de resultaten en aanbevelingen besproken en bekeken wordt dan hoe de kans op incidenten verder verkleind kan worden. Belangrijke vraag is hoe het publiek verleid kan worden om zich beter aan toegangsregels te houden.

Meer informatie

• Het rapport Grote grazers, aanvaardbare risico’s (pdf; 1,2 MB)

Tekst: Ilse Verkaart, Van den Herik & Verkaart en Yvonne Kemp, ARK Natuurontwikkeling
Foto's: Ilse Verkaart; Leo Linnartz, ARK Natuurontwikkeling