Wat deed de vorst met het gras? Leg ontwikkeling vast met de GrowApp

Midden jaren tachtig van de vorige eeuw trad er tijdens de koude winters veel vorstschade op in grasland. Een combinatie van omstandigheden in de afgelopen maanden zou ook dit jaar wel eens tot een flinke schade kunnen leiden. Het gaat om de volgende omstandigheden:

1. Zeer hoge temperaturen van oktober tot en met januari waardoor het gras bleef groeien. Indien er nog laat in het najaar (na 1 oktober) gemaaid is en/of een stikstofbemesting heeft plaatsgevonden is het suikergehalte in het gras gezakt. Hierdoor is het gras gevoeliger voor vorst.
2. Januari was een zeer zachte maand met eind januari nog maximumtemperaturen ruim boven de 10°C. Een plotselinge overgang van warm naar koud is niet gunstig voor het gras.
3. Er trad strenge kale vorst op, dus zonder sneeuwbedekking.
4. Strenge kou met grote vochtigheid van de grond. Diverse delen van Nederland hebben veel neerslag gehad in december en januari.

De terugslag die het gras te verwerken krijgt door de vorst zou gunstig kunnen uitpakken voor de weidevogels, aangezien de eerste maaidatum waarschijnlijk beduidend later zal zijn en er meer tijd is om eieren te leggen en de jongen groot genoeg te brengen zodat ze minder kwetsbaar zijn. De vraag is echter wanneer het gras begint te groeien en gemaaid gaat worden.

GrowApp om time-lapse video van grasgroei te maken

Een manier om de ontwikkeling van het grasland goed in beeld te brengen is door regelmatig vanaf dezelfde plaats een foto van een weiland te maken. Hiervoor is sinds vorig voorjaar de GrowApp beschikbaar. De GrowApp is ontwikkeld door het GLOBE Nederland-programma om de continue seizoensverandering van planten en bomen in beeld te brengen en te onderzoeken. De GrowApp is daarmee een uitbreiding van het Natuurkalender-onderzoek van Wageningen University. Sinds de lancering zijn in binnen- en buitenland op duizenden locaties foto’s en time-lapse video’s met de GrowApp gemaakt. Veel series bestaan maar uit enkele foto’s, maar er zijn ook deelnemers die sinds de start al tientallen foto’s aan hun time-lapse video hebben toegevoegd. Naast het mooie beeld bieden ze ook mogelijkheden het verloop van de groenwaardes van een boomkroon, een gazon of een weiland te analyseren.

Iedereen kan meedoen met de GrowApp. Voor leraren van middelbare scholen is er een speciale GrowApp-training tijdens de GLOBE-dag op 27 maart bij Wageningen University & Research. Na de training kun je met je leerlingen aan het GrowApp-onderzoek meedoen. Kijk op deze pagina voor meer informatie en aanmelding.

Maak je ook een foto/time-lapse video met de GrowApp waarop gras te zien is, voeg dan in het beschrijvingveld #gras toe zodat de grasfoto’s met het filter linksboven op de GrowApp-site gemakkelijk terug te vinden zijn.

Verloop Groenindex weiland in Wageningen

Ik heb zelf een reeks van inmiddels 50 foto’s gemaakt van een weiland aan de Dijkgraaf in het Binnenveld bij Wageningen. De time-lapse video opent in de site GrowApp.today na het klikken op deze link (klik bij het openen van de site eerst het pop-up venster weg door op het kruisje te klikken). Van elke foto heb ik van een groot deel van het weiland de Groenindex bepaald met het programma ADI Suite (zie Figuur 1). De eerste foto is genomen op 29 november 2016 (Groenindex was 0,43), toen we nog een testversie van de GrowApp hadden. De laagste Groenindex is 0,36 gemeten met de laatste foto uit de serie op 7 februari 2018. Dat was de eerste dag in februari dat de minimumtemperatuur onder de -5°C kwam. Sindsdien heb ik tot het schrijven van dit natuurbericht (op 3 maart) geen foto meer toegevoegd.

Verloop Groenindex gazon in Ede

Uiteraard volg ik met de GrowApp ook de ontwikkeling van de planten in mijn eigen tuin. Hieronder staat een selectie van foto’s uit de time-lapse video waarop ook een stuk van het gazon te zien is. De animatie is via deze link te zien in de GrowApp site. In de laatste foto van 3 maart is goed te zien dat iemand over het gras heeft gelopen toen het nog bevroren was. De individuele voetstappen zijn nu terug te zien. In Figuur 2 staat het verloop van de Groenindex van het gazon weergegeven. De laagste scores zijn de dagen geweest waarop er sneeuw lag. De Groenindex van 3 maart is buiten deze sneeuwdagen het laagst uit de hele reeks (0,41).

Meer informatie

• GrowApp website
• Download GrowApp for Android
• Download GrowApp voor iOS
• Informatie over en aanmelden voor de GLOBE-dag op 27 maart 2018

Tekst: Arnold van Vliet en Wichertje Bron, De Natuurkalender, Wageningen University
Foto’s: Arnold van Vliet