Grondtransacties brengen boer én natuur verder

In beide gebieden betreft het boerderijen met grond in een beekdal grenzend aan het natuurgebied. De ontwatering die nodig is om deze percelen voor landbouw te kunnen gebruiken, heeft een nadelige invloed op het natuurgebied. Omgekeerd wordt de grond te nat voor de landbouw wanneer de waterhuishouding van het aangrenzende natuurgebied optimaal gemaakt wordt voor de natuur. Tegelijk kunnen de percelen tot waardevolle natuur ontwikkeld worden: kalkmoeras, elzenbroekbos, blauwgrasland, dotterbloemgrasland. In de PAS-herstelprogramma’s van beide gebieden is dan ook vastgelegd dat deze gronden aan het natuurgebied toegevoegd moeten worden.

Bij het Korenburgerveen in Winterswijk is een boerderij aangekocht die veel grond had in het dal van de Schaarsbeek, de plek die cruciaal is voor het herstel van de waterhuishouding van het veen. In deze percelen komt kalkrijk grondwater naar boven, waardoor hier bijzondere vegetaties tot ontwikkeling kunnen komen die karakteristiek zijn voor de randzone van een hoogveen. De uitgekochte ondernemer heeft een nieuw bedrijf gekocht zo’n 12 kilometer verderop, in Beltrum, waar zijn dochters voldoende ruimte hebben om een gezond melkveebedrijf voort te zetten.

Ook bij het Stelkampsveld in Lochem is een melkveebedrijf aangekocht. De boerderij ligt in een kleinschalig landschap van eeuwenoude akkers op dekzandruggen, met daartussen kleine beekdalen: het zogenaamde kampenlandschap. Ook deze boerderij had grond die te nat wordt voor landbouw wanneer de waterhuishouding van het natuurgebied hersteld wordt. Al eerder was een bedrijf uitgekocht en waren twee pachtbedrijven verplaatst. Al met al is er nu voldoende grond beschikbaar om een robuust natuurgebied tot stand te brengen. De agrariër zet zijn bedrijf samen met zijn zoon voort op een nieuwe plek in Holten, ongeveer 20 kilometer verderop.

In het afgelopen jaar heeft de Kavelruilcommissie De Graafschap een grote grondruil uitgevoerd om alle eigendommen op de juiste plek te krijgen: de toekomstige natuurgronden naar de provincie, de blijvende landbouwgronden terug naar agrariërs. Daarbij bleek nog extra winst mogelijk: de provincie kreeg ook grond in handen bij het natuurgebied Hagenbeek (gemeente Lochem) en het landgoed De Wildenborch (gemeente Bronckhorst). Daardoor kunnen beide gebieden groter worden en kan de invloed van de ontwatering van landbouwgrond op de natuur verminderd worden. Het Waterschap Rijn en IJssel gaat daarmee in 2018 aan de slag.

Tekst: Willem Drok, Provincie Gelderland
Foto’s: Provincie Gelderland (leadfoto: aangekochte perceel in agrarisch gebied bij het Stelkampsveld); Dietmar Rabich, CC BY-SA 4.0