Hoe een volgezogen malariamug ongezien aan zijn slachtoffer ontsnapt

Voor muggen is het van levensbelang dat zij bij het nuttigen van hun maaltijd niet ontdekt worden door hun slachtoffer. Kennis over hoe muggen ongezien wegkomen, kan gebruikt worden in de bestrijding van deze ziekteverspreidende insecten.

Ingenieuze techniek

Vrouwelijke muggen hebben bloed nodig om hun eieren tot ontwikkeling te brengen. Helaas kunnen zij bij het nuttigen van de maaltijd ook gevaarlijke ziektes meebrengen zoals malaria. Kennis over de vluchttechniek van deze muggen kan mogelijk helpen bij de bestrijding ervan. Om te onderzoeken hoe een volgezogen ‘zware’ mug ongemerkt wegkomt, hebben de onderzoekers met behulp van hogesnelheidscamera’s het opstijgen van de mug tot in het kleinste detail vastgelegd. Wetende dat de meeste insecten zich met een stevige druk van de poten gewoon de lucht in gooien, waren de onderzoekers verbaasd om te ontdekken dat muggen vlak voor vertrek (30 milliseconden) hun vleugels beginnen te slaan met een uitzonderlijk snelle frequentie van 600 slagen per seconden (vergelijkbare andere insecten slaan hun vleugels zo'n 200 slagen per seconde). De vleugels nemen hierdoor 60% van de kracht voor hun rekening die nodig is om op te stijgen. Daarnaast blijken muggen hun lange poten te gebruiken om de druk in deze 30 milliseconden geleidelijk op te voeren, waardoor het slachtoffer niets merkt van het opstijgende insect.

Om dit object in te laden dien je marketing-cookies te accepteren.

Vluchttechniek van de mug (Bron: Wageningen University & Research)

Fruitvliegjes

Vervolgens vergeleek het team het opstijgen van de muggen met dat van fruitvliegjes, om te onderzoeken of deze manier van opstijgen effect heeft op de tijd die het kost om weg te komen. De fruitvliegjes bleken vier maal zoveel kracht te moeten inzetten om op te stijgen, genoeg om opgemerkt te worden door een mens. Wanneer het team echter de snelheid van de insecten vergelijkt, bleken de muggen net zo snel als hun onsubtiele concurrenten en worden ze dus niet gestraft voor hun zachte opstijgtechniek.

Vervolgonderzoek

Voor een mogelijk vervolgonderzoek zijn de onderzoekers benieuwd of andere bloedzuigende insecten dezelfde strategie gebruiken om hun slachtoffers te slim af te zijn. Daarbij is het team ook geïnteresseerd of de landingen van deze insecten net zo sierlijk zijn als hun vertrek. Dit onderzoek is onderdeel van een groter project waarbij deze fundamentele kennis gebruikt wordt voor de bestrijding van ziektes die verspreid worden door muggen, zoals malaria, door bijvoorbeeld betere muggenvallen te maken.

Tekst en film: Wageningen University & Research
Foto: Jim Gathany (leadfoto: vrouwtje van de malariamug Anopheles stephensi)