Roofdieren of onschuldige forenzen?
Stichting RAVON
Bloedzuigers (Hirudinea) zijn wormachtige dieren uit de familie van de ringwormen (Annelida) die het best bekend staan vanwege hun voorliefde voor bloed. Veel soorten voeden zich echter niet met bloed maar zijn predatoren, aaseters of detritivoren. In ons land zijn er tot op heden 27 soorten bekend.
Predatoren, parasieten en aaseters
De algemene onechte paardenbloedzuiger (Haemopis sanguisuga) is een echte predator. Wormen, slakken, insecten maar ook visjes en amfibieënlarven en jonge amfibieën worden in één keer ingeslikt. Vooral tijdens de amfibieëntrek in het voorjaar komt men amfibieën tegen die door uitputting of verdrinking gestorven zijn. Bij nadere studie knabbelen onechte paardenbloedzuigers dan dikwijls al aan de karkassen en zijn zelfs in het lichaam of in de mondholte te vinden.
De zeldzame medicinale bloedzuiger (Hirudo medicinalis) voedt zich met het bloed van zoogdieren, amfibieën en vissen. De bloedzuiger wordt aangetrokken door beweging in het water, chemische signalen en bij zoogdieren door lichaamswarmte. Doorgaans overleeft een gastheer, zoals een amfibie, de ongewenste aandacht van de bloedzuiger wel. In sommige gevallen kan de gastheer echter dermate verzwakt raken dat hij bezwijkt. 
Medicinale bloedzuigers kunnen op hun beurt weer geparasiteerd worden door tweeogige bloedzuigers (Helobdella stagnalis). Er zijn gevallen bekend dat overmatige predatie en parasitisme van bloedzuigers kan leiden tot achteruitgang van amfibieënpopulaties. In Nederland is dit fenomeen echter (nog) niet bekend.
Liftende bloedzuigers
Sommige bloedzuigers gebruiken een gastheer niet zozeer om te voeden maar om 'mee te liften'. Dit verschijnsel noemen we foresie. Van de tweeogige bloedzuiger (Helobdella stagnalis), een zeer algemene soort in Nederland, is het bekend dat bruine kikker, geelbuikvuurpad, kleine watersalamander en waarschijnlijk knoflookpad soms voor dit doeleinde worden gebruikt.
Meer informatie
Tekst: Tariq Stark, RAVON
Foto’s: Christian Göcking (leadfoto: medicinale bloedzuigers eten groene kikkerlarven); Tariq Stark; Frits van der Heijden