Grauwe klauwier broedt in wisentgebied Maashorst

In het Brabantse natuurgebied de Maashorst is de laatste jaren hard gewerkt aan een groot begraasd gebied met open vlaktes en open bossen. Gekozen is voor procesnatuur. De natuur mag grotendeels haar gang gaan. Om hier goed invulling aan te geven is de graasdruk naar beneden gebracht en is vorig jaar een drietal nieuwe grazers geïntroduceerd: wisenten, taurossen en Exmoor pony’s. Dit werpt nu al zijn vruchten af in de vorm van een succesvol broedgeval van de grauwe klauwier. Waarschijnlijk is dit mede te danken aan maatregelen die in 2013 voor de grauwe klauwier zijn getroffen.

Toen zijn er met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds en de Vogelbescherming soortgerichte maatregelen getroffen om het begrazingsgebied van de Maashorst aantrekkelijker te maken voor de grauwe Klauwier (en andere kenmerkende soorten). Er werden kleine stukken van het begrazingsgebied verschraald. Meidoornstruiken die door de toenmalige hoge begrazingsdruk niet goed konden uitgroeien zijn beschermd met takken en boomstronken. Ook werden er stroken ingezaaid met akkeronkruiden, zijn er poelen aangelegd en sloten verondiept en voorzien van flauwe oevers. In 2013 gaf dat direct resultaat. Laat in het seizoen werden jonge grauwe klauwieren gezien. Dit was voor de vogelaars een bevestiging van een succesvol broedgeval. De jaren daarna keerde de soort, tot teleurstelling van de vele vogelliefhebbers in de Maashorstregio, niet meer terug in het gebied. Tot dit voorjaar dus.

De grauwe klauwier keert altijd als een van de laatste trekvogels terug uit Afrika. Dat is logisch aangezien de vogel vooral leeft van grote insecten en kevers die pas in mei, juni en juli in grote aantallen beschikbaar zijn. Hij pakt overigens ook met gemak hagedissen, muisjes en jonge vogeltjes. Door de lagere graasdruk en het ontstaan van wisentzandbaden is het begrazingsgebied nu al veel bloemen- en kruidenrijker geworden. De nieuwe dieren zorgen voor variatie in begrazing en maken zandkuilen en slopen struiken. De rijkdom aan muizen, vlinders, kevers, krekels, libellen, hagedissen, salamanders en vogels neemt duidelijk toe. Daar lijkt nu de grauwe klauwier van te profiteren.

Daarnaast speelt de rust in het wisentgebied waarschijnlijk ook een rol. In dit gebied kwamen dit jaar maar weinig bezoekers en geen enkele hond. De schuwe grauwe klauwier kan ongestoord zijn gang gaan en jagen op grote insecten en andere voedsel. Soms prikt hij deze op de doornen van meidoorn of braam.

Onlangs werd in het graasgebied ook een tapuit gezien, een andere zeldzame en schuwe broedvogel. De Maashorst staat daarnaast bekend om hoge aantallen veld- en boomleeuweriken, geelgorzen en nachtzwaluwen en roofvogels als havik, wespendief en boomvalk. Het wisentwengebied en de rest van de Maashorst heeft dus veel te bieden en met een beetje geluk is de grauwe klauwier deze zomer vanaf de rand van het wisentgebied met een verrekijker te zien, zittend in de top van een van de meidoorns. 

Meer informatie over de Maashorst, ook over excursies naar de wisenten, is te vinden op demaashorst.nl en op de website van ARK.

Tekst: Jos van der Wijst, Stichting natuurorganisaties de Maashorst; Leo Linnartz, ARK Natuurontwikkeling
Foto’s: Marc Van Meeuwen; Leo Linnartz, ARK Natuurontwikkeling
Tekening: Jeroen Helmer, ARK Natuurontwikkeling