Eerste nesten eikenprocessierupsen waargenomen; pas op voor brandharen

Een groot deel van de rupsen verkeert nog in het derde larvestadium. In deze fase beginnen de brandharen te ontstaan, maar de rupsen vormen nog geen nesten. De kans op overlast in deze fase is miniem, het aantal brandharen zeer beperkt en de rupsen verblijven nog hoog in de eiken. Met de hoge temperaturen zal de ontwikkeling versnellen en de verwachting is dat vanaf nu op meerdere plaatsen in Nederland de eerste nesten kunnen worden waargenomen.

Plaatselijk kaalvraat van eikenbomen en voedselconcurrentie

Het zijn niet alleen de eikenprocessierupsen die een snelle ontwikkeling doormaken. Op diverse plaatsen is er sprake van volledige kaalvraat van eiken en andere bomen. Met name de rupsen van de kleine wintervlinder, grote wintervlinder en eikenbladroller zijn in groten getale aanwezig. Daarnaast zijn ook op diverse plekken meikevers waargenomen die massaal rondvliegen en zich te goed doen aan de eikenbladeren. Bladwespen en aardappelgalwespen zijn eveneens in grote aantallen aanwezig. Een ander fenomeen wat invloed heeft op de hoeveelheid blad aan de bomen is het feit dat veel eiken bevroren zijn geweest. Deze bomen zijn nu aan het herstellen, maar liggen in bladontwikkeling achter.

Te weinig voedsel

Omdat veel insecten van de eiken eten kan er voedselconcurrentie ontstaan. Het risico is dan aanwezig dat eikenprocessierupsen de bomen verlaten en andere bomen zullen opzoeken. Bij gebrek aan eikenblad kunnen zij hun ontwikkeling voortzetten in andere boomsoorten, zoals berk, beuk en prunus. 

Overlast mogelijk al begin juni

Omdat de temperaturen de komende dagen hoog blijven, zal de nestvorming snel doorzetten. In deze nesten vervellen ze nog twee keer. Omdat de rupsen tijdens deze levensfasen met brandharen zijn bezet en de nesten steeds lager op de takken en stammen worden afgezet, zal de overlast evenredig toenemen. We verwachten dat de eerste nesten vanaf begin juni voor overlast kunnen zorgen.

Tekst: Kenniscentrum eikenprocessierups; Silvia Hellingman, Biocontrole Onderzoek en Advies; Arnold van Vliet en Wichertje Bron, De Natuurkalender, Wageningen University; Henry Kuppen, Terra Nostra; Henk Jans, Jans Consultancy Gezondheid en Milieu; Jan Buijs, GGD Amsterdam
Foto’s: Silvia Hellingman