Bos in beweging

In een natuurlijke situatie ‘wandelt’ een bos. Er ontkiemen bomen aan de bosrand of op een open plek, losgewoeld door wilde zwijnen, waar vogels zaden hebben verstopt of uitgepoept. De jonge boompjes worden deels weer opgegeten door grote grazers. Op plekken waar die grazers niet komen, groeien de bomen uit tot bos, omdat er stekelstruiken staan of wolven of lynxen op de loer liggen. Na vele decennia of soms zelfs eeuwen, valt een boom weer om, door storm, brand, ziekte of ouderdom. Het dode hout is een rijkgevuld buffet voor allerlei schimmels en insecten als het vliegend hert. Op de opengevallen plek groeien kruiden, struiken en uiteindelijk wellicht weer bomen.

Rustig ‘wandelen’

Dat ‘wandelen’ doet een bos overigens in een rustig tempo. Bosranden kun je in de loop van twee of drie jaar zien oprukken. De overgang van grasland via ruigte en struweel naar bos zie je in 20 of 30 jaar gebeuren. Met de hele cyclus tot volgroeid bos ben je zo 200 of 300 jaar verder.

Dode bomen, nieuwe kansen

In een bos ontstaat niet zomaar een nieuw bos. In de schaduw van reuzen is het voor een klein boompje veel te donker om te overleven. Daarom is een omvallende boom, of zelfs een heel omvallend bos, door storm of brand, voor de natuur een nieuwe kans. Ook ontstaat er rond dood hout een heel ecosysteem aan schimmels, insecten, vogels en vleermuizen.

Serie zoekkaarten wilde natuur

‘Het wandelende woud’ is onderdeel van een serie zoekkaarten over hoe de eigen dynamiek van de wilde natuur een grote biodiversiteit brengt. De zoekkaarten geven aan hoe bepaalde dieren of natuurlijke fenomenen een sleutelrol spelen in die dynamiek. Zo maakte ARK al zoekkaarten over de sleutelrol van bever, wild zwijn, edelhert, wolf, wisent, wilde paarden en runderen, rivierhout en schelpdierbanken.

Gratis zoekkaart ‘Het wandelende woud’

De zoekkaart ‘Het Wandelende Woud’ is gratis te downloaden (pdf; 0,95 MB) om te gebruiken in de klas, tijdens buitenlessen of bij een boswandeling. Meer informatie over de natuurlijke dynamiek van bossen vind je op wandelende bossen.

Tekst: Marjel Neefjes, Communicatiebureau de Lynx, voor ARK Natuurontwikkeling
Tekening: Jeroen Helmer, ARK Natuurontwikkeling
Foto's: Twan Teunissen, ARK Natuurontwikkeling; Leo Linnartz, ARK Natuurontwikkeling