Spin van het jaar: platte wielwebspin

De platte wielwebspin (Nuctenea umbratica) is een algemene soort. Hij behoort tot de grote groep van wielwebspinnen, net als de bekende kruisspin. Toch kennen maar weinig mensen deze platte wielwebspin, omdat hij vooral 's nachts actief is. Het lijf is wat afgeplat zodat hij gemakkelijk weg kan kruipen. Overdag houdt de spin zich verborgen in spleten onder een raamkozijn of schutting. Hij is dan wel in verbinding met zijn web door middel van een signaaldraad. 's Nachts komt de spin tevoorschijn en zit hij midden in zijn web. Wie als het donker is met een zaklamp rondom het huis op zoek gaat, maakt een grote kans de platte wielwebspin te vinden.

De spin heeft een donkergrijs tot zwarte kleur met lichte randjes rond de bladfiguur op het achterlijf. Zoals bij veel wielwebspinnen heeft ook deze spin op de buikzijde van het achterlijf twee witte vlekken. Deze zijn ook 's nachts goed te zien. Het web van de spin is opvallend wijdmazig. Waarschijnlijk is het zo gebouwd om wat grotere nachtvlinders te kunnen vangen. In Nederland kan de soort nauwelijks met een andere soort worden verward. De platte vorm, donkere kleur, het wijdmazige web en nachtelijk leefwijze zijn kenmerkend.

Zoals bij de meeste wielwebspinnen is het mannetje een stukje kleiner dan het vrouwtje. Het mannetje kan zo'n 10 millimeter groot worden. Het vrouwtje wordt wel 15 millimeter, zeker in de tijd dat ze vol eieren zit. De volwassen vrouwtjes zijn het hele jaar gemakkelijk te vinden. De mannetjes zie je vooral van augustus tot in november.

De “Spin van het Jaar” is een project van de Europese Arachnologische Vereniging en is bedoeld om ieder jaar aandacht te vragen voor deze wat onbekende diergroep. Op deze manier worden er verspreidingsgegevens verzameld, zodat aan het eind van het jaar de soort beter op de kaart kan worden gezet. Het publiek kan bijdragen aan het vergroten van de kennis over de spin. Een beschrijving van de plaats waar een web wordt gezien levert inzicht in de eisen die deze soort aan zijn omgeving stelt, zoals hoogte en omvang van het web. Ook beschrijvingen van de prooi zijn zeer welkom.

Waarnemingen (plaats, datum, man/vrouw, bijzonderheden), liefst met foto, kunnen op Waarneming.nl ingevoerd worden of opgestuurd worden naar peter.vanhelsdingen@naturalis.nl.

Tekst: Peter J. van Helsdingen, EIS Kenniscentrum Insecten & Naturalis Biodiversity Center
Foto's: Jinze Noordijk, EIS Kenniscentrum Insecten; Thijs Knol