Hoe gaat het met de gehakkelde aurelia?

Tot de jaren tachtig van de vorige eeuw werd de gehakkelde aurelia weinig waargenomen in het noorden en westen van het land, maar sinds die tijd heeft de soort zich steeds verder uitgebreid. Als we kijken naar de gegevens uit het Landelijk Meetnet Vlinders, waar vrijwilligers vanaf 1990 wekelijks vaste routes tellen op een gestandaardiseerde manier, zien we ook tussen 1990 en 2000 een duidelijk stijgende lijn. Vanaf 2000 gaat het een beetje op en af en lijkt de soort vrij stabiel. In het afgelopen jaar was het echter zeer matig met de gehakkelde aurelia. Vanaf de eerste tellingen begin april zitten de waargenomen aantallen per telling vrijwel het hele jaar ver onder het gemiddelde van de afgelopen 25 jaar. Alleen in mei was er een week dat hij even wat meer werd geteld. Fluctuaties van jaar tot jaar zijn heel normaal bij vlinders, dus we maken ons nog geen grote zorgen, maar zijn wel benieuwd hoe de gehakkelde aurelia het de komende jaren gaat doen.

De gehakkelde aurelia is niet moeilijk te herkennen. De bovenkant van de vleugels heeft een oranje grondkleur met zwartbruine vlekken. De donkerbruine rand van zowel de voor- als de achtervleugel is sterk gekarteld, waaraan hij zijn naam te danken heeft. De onderkant, dus de kant die te zien is als hij met de vleugels dicht zit, is heel anders van kleur. Oppervlakkig gezien lijkt deze gewoon bruin, maar als je hem van dichtbij bekijkt en met goede belichting, blijken er allerlei tinten in te zitten. Opvallend aan die onderzijde is de witte C, waar de wetenschappelijke naam Polygonia c-album naar verwijst. Die bruine kleur is uitstekende camouflage als de vlinder, zoals nu, weggekropen zit tussen takken en dorre bladeren. Het is een vlinder van bosranden, open plekken in het bos, parken en tuinen. De rupsen leven vooral grote brandnetel, maar ook wel op hop, iep, ribes en wilg.

Het Landelijk Meetnet Vlinders is een samenwerkingsproject van De Vlinderstichting en het CBS, in het kader van het Netwerk Ecologische Monitoring, in opdracht van het ministerie van EZ.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting