Van juli 2014 tot juli 2015 werden maandelijks steekmuggen gevangen in de omgeving van Wageningen voor een Europese studie. Het doel van de studie was het in kaart brengen van muggendiversiteit bij boerderijen, natte natuurgebieden en de stadsrand in drie Europese landen (Zweden, Nederland en Italië). In totaal werden in Nederland 14 soorten steekmuggen gevangen, waarvan de huissteekmug (Culex pipiens) en de wintersteekmug (Culiseta annulata) de meest algemene waren.
Onbekende soort
In juni 2015 werden op de biologische boerderij Veld en Beek in Doorwerth een aantal muggen aangetroffen die er niet meteen bekend uitzagen. Na identificatie en verificatie in samenwerking met het Centrum voor Monitoring van Vectoren (CMV) van de NVWA, bleek het om een voor Nederland nieuwe muggensoort te gaan: Culiseta bergrothi (Edwards, 1921). Tijdens dezelfde studie werd deze soort ook op boerderijen in Zweden aangetroffen. Het is een relatief onbekende soort die tot nu toe voornamelijk in noordelijke delen van Japan, Rusland en Europa zoals Noorwegen en Zweden gevonden werd. De vangst in Nederland is daarmee opmerkelijk, aangezien met steeds hogere temperaturen juist meer zuidelijke soorten verwacht worden.
Biologie van Culiseta bergrothi
In Nederland wordt regelmatig een verwante soort, de wintersteekmug (Culiseta annulata) aangetroffen. Een forse mug die ook in de koudere maanden van het jaar actief blijft en voor overlast kan zorgen. Net als deze wintersteekmug, overwinteren Culiseta bergrothi muggen in het volwassen stadium in bijvoorbeeld bunkers. De larven worden voornamelijk gevonden in moerassen en beschutte poeltjes in naald- en gemende-bossen. De grootste kans om volwassen steekmuggen van Culiseta bergrothi te vinden is in juni, juli en augustus, wanneer de populatie een piek bereikt. Net als alle steekmuggen hebben de vrouwtjesmuggen bloed nodig voor de ontwikkeling van eitjes voor een volgende generatie. De vrouwtjes van Culiseta bergrothi bijten bij voorkeur rundvee en andere grote zoogdieren. Ze komen echter zelden huizen binnen.
Muggenradar
Voor Nederland zijn tot nu toe 39 soorten steekmuggen beschreven, waarvan er 32 zijn bestempeld als ‘gevestigd’. Met de vondst van Culiseta bergrothi komt het totaal nu op 40 soorten, maar er moet nog worden onderzocht of deze mug daadwerkelijk gevestigd is in Nederland. Naast de monitoring met muggenvallen, houden we de muggenstand ook in de gaten met onze Muggenradar. Waarnemingen van overlast kunnen via onze website muggenradar.nl worden doorgegeven (doorgeven met account, anoniem doorgeven).
Tekst: Tim Möhlmann en Sander Koenraadt Laboratorium voor Entomologie, Wageningen University
Foto's: Tim Möhlmann, Leadfoto: Culiseta bergrothi, Hans Smid, www.bugsinthepicture.com