Wilde steur is geen exoot

Sinds 2010 werken het Wereld Natuur Fonds, Sportvisserij Nederland en ARK Natuurontwikkeling aan de terugkeer van de Europese Atlantische steur (Acipenser sturio) in Nederland. De steur is een beschermde soort, want hij is zeldzamer dan de zwarte neushoorn of de reuzenpanda. Toch wordt wel eens gevraagd: ‘Waarom? Die is toch helemaal niet zeldzaam?’ Of we krijgen te horen: ‘Bij ons in de buurt worden ze nog regelmatig gevangen.’ Dat komt omdat andere soorten kweeksteuren vaak worden aangezien voor de zeer zeldzame en inheemse Europese Atlantische steur.

Inheems versus uitheems

Wereldwijd zijn er 27 steurensoorten die niet allemaal zeldzaam zijn. Exotische, uitheemse soorten als Russische diamantsteuren (Acipenser gueldenstaedtii), Siberische steuren (Acipenser baerii) en sterlets (Acipenser ruthenus) worden overal in West-Europa gekweekt voor verspreiding via tuincentra. In de januari-editie van Het Aquarium, het blad van de Nederlandse Bond Aqua Terra, staan de meest bekende vijversteuren beschreven. Eenmaal te groot voor de vijver worden deze kweeksteuren nogal eens illegaal vrijgelaten en blijken zich dan goed te kunnen handhaven in de Nederlandse wateren en op de Noordzee. Concurrentie om ruimte en mogelijke kruising met andere soorten kan de terugkeer van de Europese Atlantische steur bemoeilijken. Een reden temeer om snel werk te maken van het herstel van de populatie. In onderstaande tekeningen van jonge steuren is het verschil tussen de soorten goed te zien:

Terugkeer van de steur

De Europese Atlantische steur hoort bij Nederland zoals de Nachtwacht en hagelslag. Deze oervis leefde duizenden jaren lang in Nederland, maar in de jaren vijftig van de vorige eeuw werd de laatste steur gevangen en gedood. Steuren verdwenen door overbevissing en watervervuiling. Nu zorgen we voor zijn terugkeer door het openen van sluizen en andere obstakels. Ook werken we in de coalitie van het Droomfondsproject Haringvliet, en met steun van de Nationale Postcode Loterij, aan een kweekprogramma.

Symbool voor gezonde delta

De steur is een icoon voor een gezonde delta. Als geen andere diersoort maakt hij duidelijk hoe belangrijk het is dat de rivier, de monding en de zee als een samenhangend natuurgebied functioneren. Met zijn lange levensloop van wel zeventig jaar heeft hij ook een complete delta nodig. Het paaien gebeurt in het zoete water van de rivier en daar komen de eitjes uit. Jonge steuren houden van de brakke overgang tussen rivier en zee en uiteindelijk worden steuren groot en volwassen op zee.

Steur gezien?

Om meer te weten te komen over de al zo lang uitgestorven steur, hebben WNF, ARK en Sportvisserij Nederland in de Nieuwe Maas bij Rotterdam en in de Waal bij Nijmegen al twee keer steuren losgelaten. Deze uitgezette steuren hebben een zender waarmee waardevolle informatie wordt verzameld. Zo weten we dat ze naar zee gezwommen zijn en hopelijk over enkele jaren terugkomen om te paaien. Steuren onthouden immers de geur van hun geboortewater. Af en toe wordt er eentje gevangen door vissers. Volledige vangstmeldingen (inclusief foto) waarbij de vissen weer zorgvuldig worden vrijgelaten, komen in aanmerking voor een beloning. Alle steurmeldingen zijn welkom, of ze nu een zender dragen of niet.

Zelf steuren zien?

Zelf steuren zien kan in Diergaarde Blijdorp. Daar bevinden zich in het Oceanium een aantal Europese Atlantische steuren. Een unieke manier om dit indrukwekkende en zeldzame dier, dat zich meestal diep in rivieren en zeeën bevindt, van dichtbij te bekijken.

Meer informatie is te vinden op de website van Steuren in Nederland.

Tekst: Karsten Reiniers, ARK Natuurontwikkeling
Tekeningen: Paul Veenvliet, Animal Drawings
Foto's: Jelger Herder, Digital Nature