Heide bloeit, heivlinders vliegen

Heivlinders vliegen pas vrij laat in het jaar. Dat heeft te maken met het voedsel van de rupsen. Die eten alleen van schapengras en buntgras en dat zijn planten met maar weinig voedingswaarde. Dat betekent dat ze vele maanden als rups moeten eten om voldoende gegroeid te zijn om succesvol te kunnen verpoppen. Het komt trouwens prima uit dat ze pas in de zomer en nazomer vliegen, want in het voorjaar is er op de heide vaak maar weinig nectar te vinden. Nu is dat anders, want met de volop bloeiende heide is er geen enkel gebrek. Ze drinken trouwens ook uit allerlei andere nectarplanten die in hun leefgebied voorkomen zoals speerdistel of jakobskruiskruid. De heivlinder kom je verspreid in heidegebieden en in de duinen tegen. Het is zeker geen algemene vlinder, maar in de grotere natuurgebieden heb je de komende weken een redelijk kans de vlinder te zien. Zoek dan in gevarieerde heide en duinen, want in de uitgestrekte paarse VVV-heide zul je hem niet vinden. Een combinatie van plekken met bunt- of schapengras, wat kale grond, wat bloeiende heide en een boompje hier en daar, dat is het ideale leefgebied voor heivlinder.

De kleine heivlinder is veel zeldzamer en komt nog maar in één gebied in Nederland voor, het Kootwijkerzand op de Veluwe. De soort is vanaf 2000 erg sterk achteruit gegaan en is verdwenen van allerlei andere plekken op de Veluwe waar hij toen nog voorkwam. Het dichtgroeien van stuifzanden heeft daar zeker mee te maken, maar de extreme zomer van 2003 heeft ook een belangrijke rol gespeeld. Toen was het erg warm en droog en dat betekende de genadeklap voor populaties die het toch al moeilijk hadden door het dichtgroeien van het stuifzand. Op het Koolwijkerzand zit nog steeds een flinke populatie. Ook daar zie je dat het stuifzand wordt bedreigd door vermossing en vergrassing, door de stikstof die er terecht komt, maar er wordt door de beheerder Staatsbosbeheer hard gewerkt om dat tegen te gaan. Ook zijn er al diverse werkdagen geweest waar met honderden vrijwilligers leefgebied voor kleine heivlinder, maar ook allerlei andere stuifzandbewoners, werd hersteld. Ook de kleine heivlinder vliegt in augustus en september en het is zeker de moeite waard om een bezoek te brengen aan het Kootwijkerzand om deze bijzondere vlinder te zien.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting