Een otter in hartje Groningen

De herintroductie van de otter (Lutra lutra) in Nederland is een groot succes. Na het uitzetten van enige tientallen dieren in de Kop van Overijssel in 2002, hebben de nakomelingen zich in 15 jaar tijd over Nederland verspreid. Geschat wordt dat er in 2015 circa 160 otters aanwezig waren in Nederland.

In het Netwerk Ecologische Monitoring wordt de verspreiding van de otter in Nederland op de voet gevolgd. Natuurwebsites als waarneming.nl en telmee.nl vormen daarop een welkome aanvulling, omdat vele duizenden natuurwaarnemers hun waarnemingen van allerlei planten en dieren via deze websites digitaal opslaan. De waarnemingen zijn vervolgens in de NDFF beschikbaar voor onderzoekers en natuurbeschermers.

De verbazing was groot toen in januari 2016 een wilde otter werd gesignaleerd in een Groningse stadsgracht. 

Om te achterhalen waar het dier vandaan komt zijn vrij snel na de waarneming zogenaamde spraints (uitwerpselen van de otter) verzameld en in het laboratorium van Alterra geanalyseerd. De DNA-analyse heeft uitgewezen dat het inderdaad een nakomeling is van uitgezette otters uit Overijssel, maar ook dat het dier nooit eerder is waargenomen. Zeer waarschijnlijk was het een jong mannetje op zoek naar een eigen leefgebied. De otter is al enige maanden niet meer gesignaleerd in de stadsgracht van Groningen.

Dat een otter de stad opzoekt is minder opmerkelijk dan het lijkt. Ook in Zwolle en in Lelystad zijn otters in de stad waargenomen. Veel stadsgrachten zitten tegenwoordig weer vol met leven en vis. Het grootste probleem is meestal het vinden van een rustig plekje. Deze otter in Groningen had zo’n uniek plekje gevonden waar overdag ongestoord geslapen kon worden. Bovendien is de temperatuur in de stad ’s winters net wat hoger dan in het buitengebied en dus zal het water minder snel dichtvriezen. Een stadsgracht vol met vis is dan prima leefgebied voor een otter, mits een goede schuilplek voor handen is. Wie weet zwemt er in Amsterdam inmiddels ook wel een otter door de grachten?

Gevaarlijk is het natuurlijk wel in de stad, want het is daar altijd druk met veel mensen en auto’s. Met name het wegverkeer blijkt een enorm belangrijke doodsoorzaak van otters in Nederland en jaarlijks wordt bijna 25% van de Nederlandse otterpopulatie doodgereden. Dat de otter in Groningen minimaal enkele maanden ongestoord heeft kunnen rondzwemmen is waarschijnlijk te danken geweest aan de hoge walkanten. Die waren en zijn te hoog om uit het water te klimmen.

Na enige maanden in de Groningse binnenstad te hebben rondgezwommen is de otter al enige tijd niet meer gesignaleerd. Een mogelijke melding aan de stadsrand duidt erop dat de otter weer vertrokken is. Hopelijk heeft deze avontuurlijk ingestelde otter een eigen leefgebied gevonden in één van de vele Groningse natuurgebieden.

Tekst: Maurice La Haye, Zoogdiervereniging; met medewerking van Arend van Dijk, waarnemer, en Dennis Lammertsma, Alterra
Foto's: Ellen van Norren; Arend van Dijk