Verdwijnt de Europese kanarie?

Sinds ongeveer 1880 duikt de Europese kanarie regelmatig op in ons land. In 1922 werd er voor het eerst een broedgeval ontdekt in Kerkrade (Limburg). Vier jaar later verscheen de soort in Twente. In de decennia die volgden bleek vooral het zuidoosten van ons land favoriet. Met name in de Limburgse parken en grote tuinen met coniferen waren de kanaries te vinden. Ze konden genoeg voedsel vinden op braakliggende veldjes en in volkstuinen.

Fluctuaties

Hoewel de knisperende zanger vaste voet aan de grond had gekregen, fluctueerden de aantallen broedparen in de vorige eeuw sterk. De jaren zeventig kenden een opleving, met wellicht 250 broedparen alleen al in Limburg. Daarna volgde een inzinking gevolgd door een nieuwe bloeiperiode. Rond de eeuwwisseling waren er rond 430 paartjes in Nederland, waarvan het grootste deel in Limburg. Waardoor de aantallen zo sterk wisselden bleef onbekend. Reeksen van strenge winters of klimaatverandering bleken geen verklaring te kunnen geven.

Afnemende broedvogel

Vanaf de eeuwwisseling gaat het duidelijk bergafwaarts met de Europese kanarie in ons land. Ook in andere landen van Noordwest-Europa hobbelt de soort achteruit (gemiddeld met 2,8% per jaar). Zo halveerden in de afgelopen 25 jaar de  broedbestanden van Frankrijk en Duitsland, landen waar het een behoorlijk algemene soort was. Waarschijnlijk zijn grootschalige veranderingen in het leefgebied, bij ons maar ook elders, de belangrijkste oorzaak van deze afname. Onkruidrijke veldjes zijn op veel plekken verdwenen. De verstening binnen de bebouwde omgeving nam toe, evenals het gebruik van herbiciden. Voor een zaadeter als de Europese kanarie niet bepaald gunstig. Het is dan ook de vraag hoe lang de 40 tot 60 paartjes in Nederland het nog volhouden. Maar dat houden broedvogeltellers nauwgezet in de gaten.

In het volgende nummer van het blad Sovon-Nieuws staat een uitgebreider artikel over de Europese kanarie.

Tekst: Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Harvey van Diek, Sovon Vogelonderzoek Nederland