Vos dood door toxoplasmose

De vos (Vulpes vulpes) was een vrouwelijk, volwassen dier. Ze was in een slechte voedingstoestand. Op haar huid was een kale plek zichtbaar en ze had oppervlakkige wonden aan de staart. Het dier was aan het verharen en had vele ectoparasieten, waaronder teken. De kale plekken waren niet door schurftmijt ontstaan, maar waarschijnlijk het gevolg van schuren en bijten/likken in verband met de jeuk, veroorzaakt door het verharen en/of door de ectoparasieten. De doodsoorzaak van de vos  was een longontsteking die was veroorzaakt door de parasiet Toxoplasma gondii.

Toxoplasma gondii behoort tot de protozoa en komt wereldwijd bij zeer veel diersoorten voor. De levenscyclus van deze parasiet kent eind- en tussengastheren. Alleen katachtigen kunnen eindgastheer zijn. Katten die voor het eerst besmet raken met deze parasiet, scheiden in een paar weken miljoenen eitjes uit. Mogelijk kan een besmette kat later opnieuw eitjes uitscheiden, bijvoorbeeld wanneer het immuunsysteem van de kat wordt aangetast. De eitjes kunnen tot wel 1,5 jaar besmettelijk in de omgeving aanwezig blijven. Muizen, kleine knaagdieren en vogels zijn de ‘eigenlijke’  tussengastheren, maar in principe kunnen alle warmbloedige dieren tussengastheer zijn voor Toxoplasma. De tussengastheer loopt de Toxoplasma-parasiet op door met eitjes besmet voedsel te eten, waarna weefselcysten worden gevormd. Van besmette muizen is bekend dat zij hun schuwheid voor katten verliezen en zo een gemakkelijke prooi vormen. Als een kat het besmette dier opeet, is de cyclus van de parasiet weer rond. Behalve via de eitjes, kunnen omnivoren en carnivoren ook besmet raken via de weefselcysten die ze binnenkrijgen door het eten van andere besmette tussengastheren. Daarom wordt bij vossen, voor wie muizen een belangrijke voedselbron vormen, vaak een hoge besmettingsgraad met Toxoplasma gevonden. Zo toonde een Spaans onderzoek aan dat 65% van de onderzochte vossen in Spanje positief testte en kwam in een Belgisch onderzoek naar voren dat maar liefst 98% van de onderzochte vossen in België positief testte. Een positieve uitslag van het bloedonderzoek laat overigens alleen zien dat het dier met de parasiet in aanraking is geweest, niet of het dier er ziek van is geworden.

Net als katten, worden de meeste vossen overigens niet ziek van Toxoplasma. Echter, onder bepaalde omstandigheden kan de parasiet ontstekingen in vitale organen, zoals de longen, veroorzaken en kan dan dodelijk zijn.

Meer lezen over toxoplasmose

• Dode eekhoorns door toxoplasmose
• Hazen hebben nog andere ziekten dan hazenpest….
• Toxoplasma bij een steenmarter

Vindt u meer dode vossen dan normaal of een vos die afwijkend gedrag vertoonde voordat hij doodging, meld deze dan via het meldformulier op de website van DWHC. Daarnaast ontvangen wij ook graag meldingen van dode vossen met schurftachtige, kale plekken.

Tekst: Margriet Montizaan, DWHC
Foto: Wesley Overman (leadfoto: vos)