Vier recent doodgevonden otters waarschijnlijk in (illegale) visfuiken verdronken

Alterra verzorgt in opdracht van het ministerie van EZ de genetische monitoring van de otterpopulatie in Nederland, waaronder de registratie en sectie op doodgevonden otters. Afgelopen week is sectie verricht op de vier vermeende verdrinkingsslachtoffers. Helaas waren de dieren al in enige mate van ontbinding waardoor gedetailleerd onderzoek niet goed mogelijk was. De bevindingen waren echter indicatief voor een verdrinkingsdood en zeker niet voor een dood als gevolg van verkeer. Ze hadden bijvoorbeeld geen botbreuken.

In visfuiken verdronken otters vormen een reëel probleem voor de Europese otterpopulatie. Historisch gezien is zowel in Nederland als in omliggende landen uit onderzoek gebleken dat van de doodgevonden otters een substantieel deel (circa 25%) veroorzaakt wordt door verdrinking in fuiken. Daarmee vormden visfuiken in het verleden (vóór de jaren ’70) na het verkeer de belangrijkste doodsoorzaak voor otters. Tegenwoordig zijn die aantallen een stuk lager, mede omdat in otterrijke gebieden vissers verplicht zijn hun fuiken zodanig in te richten dat otters er niet in kunnen zwemmen (met zogenaamde keerwanden of stopgrids).

Hoewel er in Nederland sinds de uitzet van otters in 2002 ruim 200 secties zijn verricht op doodgevonden otters, is het aantal dat vrijwel zeker in fuiken is verdronken sinds die tijd op één hand te tellen. Vrijwel alle doodgevonden otters zijn verkeersslachtoffers, en van slechts 9 otters is vastgesteld dat zij door verdrinking om het leven zijn gekomen. Daarnaast is bij een aantal otters de sterke verdenking dat zij in fuiken verdronken zijn, maar waarvan de precieze doodsoorzaak niet meer te achterhalen is. De vier otters die deze week zijn onderzocht kunnen worden toegevoegd aan het rijtje ‘hoogstwaarschijnlijk verdronken in een fuik, maar niet met zekerheid vast te stellen’.

Dat er weinig in fuiken verdronken otters worden gevonden houdt niet per definitie in dat deze overlijdensoorzaak weinig meer voorkomt.  Meer waarschijnlijk is het dat fuikslachtoffers niet worden gemeld en verdwijnen. Veel fuiken worden namelijk illegaal gezet. Alterra adviseert om in het verspreidingsgebied van de otter alleen fuiken toe te staan die voorzien zijn van een constructie zodat otters er niet meer in kunnen zwemmen, of dat fuiken op minstens 100 meter uit de kant worden opgesteld.

Tekst: Alterra Wageningen UR
Foto: Mark Zekhuis, Saxifraga (leadfoto: otter)