Let op de Schijnklimopereprijs

Schijnklimopereprijs (Veronica cymbalaria) is een vroeg bloeiende ereprijs die sterk lijkt op de algemeen in Nederland voorkomende Klimopereprijs (Veronica hederifolia). Vegetatief zijn deze soorten moeilijk uit elkaar te houden. Voor een zekere determinatie zijn bloemen en/of vruchten noodzakelijk. Schijnklimopereprijs is te herkennen aan zijn witte bloemen en sterk behaarde vruchten. Bij Klimopereprijs zijn de bloemen meestal blauwachtig tot bleek roze en de vruchten kaal. In onderstaande tabel worden de belangrijkste verschillen tussen de beide soorten weergegeven.

Hoe of wanneer Schijnklimopereprijs in België en Nederland terecht is gekomen is onbekend. In het vroege voorjaar van 2015 vonden Awie de Zwart en Rutger Barendse, onafhankelijk van elkaar, exemplaren van deze soort in Oostburg (Zeeland) en in Balen (provincie Antwerpen). Dit was voor Rutger aanleiding om bij verschillende floristen navraag te doen en het fotoarchief van waarneming.nl en waarnemingen.be te doorzoeken. Naar aanleiding van de navraag meldde Ivan Hoste (Nationale Plantentuin België) dat hij deze soort al in juni 2012 had waargenomen in een tuincentrum in Ardooie (provincie West-Vlaanderen). Het bekijken van het fotoarchief van waarneming.nl bracht een nog eerdere vondst aan het licht. In Hoek van Holland waren in april 2010 door Henk van der Sluis al enkele honderden planten gevonden. Nakomelingen van deze planten, destijds als de dubbelganger Klimopereprijs ingevoerd, bleken hier in 2015 nog steeds aanwezig te zijn en ook in het vroege voorjaar van 2016 zijn al weer bloeiende exemplaren op deze groeiplaats waargenomen. Alle bekende vondsten dateren van 2010 of later, wat het aannemelijk maakt dat het gaat om een recente vestiging van de soort in Nederland en België.

De bakermat van Schijnklimopereprijs ligt in Zuid-Europa, waar het een pionier is van droge, open standplaatsen. In West-Europa is het een zeldzame exoot. Het vermoeden bestaat dat ze bij ons als verstekeling met containerplanten is ingevoerd en zich via het netwerk van tuincentra verder verspreidt. Een verspreidingswijze die ze gemeen heeft met andere recente nieuwkomers als Aziatische veldkers en enkele Mediterraan-Atlantische soorten als bijvoorbeeld Zuidelijke brandnetel. De al meerdere jaren standhoudende populatie in Hoek van Holland wijst erop dat Schijnklimopereprijs de afgelopen zachte winters in ons kustgebied, een eind ten noorden van haar oorspronkelijke areaal, goed kan doorstaan. Het valt daarom niet uit te sluiten dat ze zich verder zal uitbreiden en, op termijn, zal inburgeren.

Meer lezen? In het volgende nummer van het digitale tijdschrift Dumortiera verschijnt een artikel over de eerste vondsten van Schijnklimopereprijs in Nederland en België. Wie zich inschrijft op dit blad krijgt automatisch een melding wanneer het volgende nummer (108) verschijnt.

Tekst: Edwin Dijkhuis, FLORON, Rutger Barendse, Ivan Hoste, Agentschap Plantentuin Meise, Henk van der Sluis en Awie de Zwart
Foto's: Rutger Barendse (leadfoto: Schijnklimopereprijs bloeiend); P.V. Araujo, Flora-On