Huiszwaluw broedt steeds vaker in huiszwaluwtil

Tussen de jaren zestig en tachtig van de vorige eeuw is de huiszwaluwpopulatie in ons land met zo’n 70% afgenomen. Vanaf 1990 is er weer een lichte toename. Desondanks is aandacht voor hun bescherming nodig: vanwege vermeende overlast worden hun nesten nog te vaak verwijderd of wordt de nestbouw op allerlei manieren verhinderd. Om huiszwaluwen aan extra nestgelegenheid te helpen zijn er daarom in Nederland vanaf 2008 inmiddels 139 huiszwaluwtillen geplaatst.

Jaarlijks wordt de bezetting van deze tillen genoteerd. In 2015 hebben huiszwaluwen in 21 tillen gebroed. Daarmee neemt de bezetting langzaam toe, van 2,7% in 2010, 4,5% in 2011, 8,5% in 2012, 9,8% in 2013 en 12,3% in 2014 tot 15,1% in 2015. Doordat eenmaal bezette tillen meestal de volgende jaren bewoond blijven én er jaarlijks een paar nieuw bezet raken zal de bezettingsgraad naar verwachting ook de komende jaren blijven stijgen.

Om bezet te raken blijkt de aanwezigheid van broedende huiszwaluwen in de directe omgeving van het grootste belang. Bij de helft van de bezette tillen broedden al huiszwaluwen binnen hooguit enkele tientallen meters, bij de andere helft was de afstand hooguit 300 meter. Maar ook dan is de kans op bewoning beperkt; huiszwaluwen blijken grillig in de keuze van hun nestplaatsen.

Lokgeluid lijkt de kans op bezetting iets te vergroten. Bij minstens 30 tillen is ooit lokgeluid geprobeerd. Daarvan zijn er 6 (20%) bezet geraakt. Van de 109 tillen zonder lokgeluid is dat 15%. Bij gunstig gelegen tillen die al enige jaren staan kan lokgeluid de zwaluwen misschien net over de streep trekken om aan de til aan de nestbouw te beginnen.

De komende jaren zal blijken of bij kritische plaatsing van huiszwaluwtillen een bezetting van 20 tot 30%, zoals wel gemeld voor huiszwaluwtillen in Duitsland en Zwitserland, ook in Nederland haalbaar is. Ondertussen kunnen huiszwaluwkolonies ook met eenvoudiger maatregelen geholpen worden, zoals het bevorderen van hun acceptatie door voorlichting (folders, media) en het bijplaatsen van kunstnesten onder bestaand dakoverstek.

Kijk hier voor een factsheet over huiszwaluwen. Met vragen kunt u mailen naar zwaluwtillen@gmail.com. Huiszwaluwtillen kunnen zelf gebouwd worden en zijn ook beschikbaar via Vivara Pro.

Tekst: Wilfried de Jong en Will van Berkel, i.s.m. Vogelbescherming Nederland
Foto’s: Patrick Palmen (Vivara Pro); Lars Soerink (Vilda)
Kaart: Wilfried de Jong / Nederlandse Huiszwaluwtillen Monitoring