Europese Rode Lijst van vogels verschenen

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

Birdlife, de koepelorganisatie waarvan onder andere Vogelbescherming deel uit maakt, heeft deze week de nieuwe Rode Lijst voor vogels in Europa gepubliceerd. Voor ongeveer 533 vogelsoorten is Europa hun thuis. Hier broeden of overwinteren ze. De Rode Lijst laat zien dat 13%, oftewel 67 soorten, bedreigd is op Europees niveau. Van die 67 zijn er 10 waarvan de status als kritiek kan worden aangemerkt, waaronder wilgengors en dunbekwulp. Daarnaast zijn er 18 ingeschaald als bedreigd en 39 als kwetsbaar.

Europese Unie
Als we ons beperken tot 27 EU-lidstaten dan hebben we het over in totaal 451 vogelsoorten die hier voorkomen. Daarvan staan er op het gebied van de lidstaten 82 op de Rode Lijst. Hiervan worden er 11 als kritiek ingeschaald, waaronder dwerggans en bastaardarend.

Nederland
Van de 250 vogelsoorten die regelmatig voorkomen in ons land, zijn 88 soorten (33%) bedreigd. Daar zitten ook soorten bij die voor een groot deel afhankelijk zijn van Nederland. Denk aan de grutto, waarvan het merendeel van de Europese populatie in ons land broedt, of aan soorten als de kleine zwaan, eidereend en smient, omdat Nederland een belangrijk overwinteringsgebied voor deze soort vormt. Dit geeft aan dat ons land een grote internationale verantwoordelijkheid heeft voor deze soorten.

Oorzaken
Als twee grootste veroorzakers van negatieve aantalsveranderingen worden aangewezen het illegaal doden van vogels en verandering in landgebruik, vooral op landbouwgronden. Andere bedreigingen zijn klimaatverandering, vervuiling en invasieve exoten.

Positief
Sinds de inventarisatie in 2004 is de situatie voor een aantal soorten verbeterd. Bij kroeskoppelikaan, kleine torenvalk en grote trap is er een comeback dankzij beschermingsmaatregelen en wetgeving. Vijfentwintig soorten zijn ten opzichte van tien jaar terug in een minder ernstige categorie ingeschaald; hun situatie is verbeterd.

Negatief
Helaas zijn er 29 soorten waarvan de situatie in de laatste tien jaar is verslechterd en die nu op de lijst zijn gekomen of in een ernstiger categorie beland. Hieronder zijn ooit zo gewone soorten als zomertortel en scholekster. Helaas hebben een aantal bedreigde soorten, zoals aasgier, kievit en kleine trap, zich nog niet substantieel hersteld.

IUCN-criteria
De Europese Rode Lijst van vogels is mede gebaseerd gegevens die door Sovon zijn aangeleverd en op IUCN-criteria, waarmee het gevaar voor uitsterven wordt aangeduid.

Herziening
De Europese Commissie is bezig met een herziening van de vogel- en habitatrichtlijn. Birdlife vreest dat dit een ontmanteling wordt, waardoor vogelsoorten (nog) meer in de problemen komen.

De Europese Rode Lijst is te bekijken via: http://www.birdlife.org/sites/default/files/attachments/RedList%20-%20BirdLife%20publication%20WEB.pdf (5,1 MB).

Tekst: Sovon Vogelonderzoek Nederland naar aanleiding van een bericht van Birdlife op Vogelbescherming Nederland
Foto's: J.M.Garg CC BY-SA 3.0-licentie; Harvey van Diek