Ga er op uit, het is tijd voor eekhoorntjesbroden

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging [land] op [publicatiedatum]

Het Gewoon eekhoorntjesbrood is uitgeroepen tot paddenstoel van het jaar 2015. Met name in de maanden juli, augustus en september komen de eekhoorntjesbroden in vaak van oudsher bekende lanen tevoorschijn. Vooral na een zomerse regenperiode kunnen ze in grote aantallen worden gevonden. Het regent nu al enkele dagen pijpenstelen en de verwachting is dan ook dat het boletenseizoen in de loop van de komende weken echt gaat beginnen.

De eerste eekhoorntjesbroden zijn inmiddels verschenen
Afgelopen zaterdag werd door leden van een paddenstoelenwerkgroep een bekende paddenstoelenlaan onderzocht op het voorkomen van paddenstoelen. De excursie werd kort gehouden vanwege de naderende zomerstorm. De weken daarvoor was er nauwelijks regen van betekenis gevallen en de temperaturen lagen soms ver boven de 20 graden. De verwachtingen waren dan ook niet hoog gespannen. Het was verrassend dat de groep toch nog vier soorten boleten vond en dat in redelijk groot aantal. Vooral het Vroeg eekhoorntjesbrood en zelfs het zeer zeldzame Bronskleurig eekhoorntjesbrood werden gevonden. Iedereen was onder de gegeven omstandigheden verrast door het resultaat van de zoektocht maar het had natuurlijk mooier kunnen zijn als het weer had meegezeten. Langdurige droogte is voor de meeste paddenstoelensoorten een beperkende factor om te verschijnen.

Boletentijd begint nu echt
Het is verbazend te constateren hoe sterk paddenstoelen op een zomerse regenperiode kunnen reageren. Circa één tot anderhalve week daarna schieten ze als de spreekwoordelijke paddenstoelen uit de grond. De vroeg verschijnende eekhoorntjesbroden kunnen dan in sommige lanen beeldbepalend zijn. Dit schrijvende plenst het buiten van de lucht. Het weer speelt de paddenstoelen momenteel duidelijk in de kaart. De boletentijd gaat volgende week toch echt van start!

Geef uw waarnemingen door
De Nederlandse Mycologische Vereniging is benieuwd naar de vindplaatsen van het Gewoon eekhoorntjesbrood sl. om de lanen waarin ze voorkomen in kaart te brengen. Dergelijke lanen kunnen ook belangrijk zijn voor andere specifieke laanpaddenstoelen. Als u eekhoorntjesbrood vindt, stuur dan een foto en de gegevens van de vindplaats naar waarnemingen@paddestoelenkartering.nl.

Variabele soort
Het Gewoon eekhoorntjesbrood sl. (Boletus edulis) is een echte boleet (Boletus). In Nederland komen 19 soorten van deze groep voor. Ze bezitten geen plaatjes maar buisjes onderaan de hoed. Gewone eekhoorntjesbroden leven in symbiose met verschillende soorten loof- en naaldbomen, maar komen het meest voor bij Eik en Beuk. Ze worden overwegend gevonden in min of meer schrale lanen op zwak zure zandige of lemige bodems.

Het Gewoon eekhoorntjesbrood is een variabele soort en bovendien zijn er andere soorten eekhoorntjesbroden die er op lijken. Het Denne-eekhoorntjesbrood, het Vroeg eekhoorntjesbrood en het Bronskleurig eekhoorntjesbrood worden bijvoorbeeld wel eens met het Gewoon eekhoorntjesbrood verwisseld. Vandaar dat de NMV heeft besloten om het Gewoon eekhoorntjesbrood in de meest brede zin, dus inclusief de erop gelijkende soorten eekhoorntjesbrood, uit te roepen tot paddenstoel van het jaar. Voor dit doel wordt de term Sensu Lato of kortweg sl. achter de naam gezet. Het Gewoon eekhoorntjesbrood sl. Is voor iedereen makkelijk te onderscheiden van andere paddenstoelensoorten.

Kenmerken van het Gewoon eekhoorntjesbrood
De hoed van het Gewoon eekhoorntjesbrood heeft een doorsnede van 8 tot 30 centimeter. De hoedkleur is bij jonge exemplaren wit tot bleekbruin; bij veroudering is dit toenemend hazelnootbruin met witte rand. De gaatjes (poriën) zijn bij jonge exemplaren nog wit; bij veroudering verkleuren ze langzaam geel tot olijfgroen. Bij druk verkleuren ze niet tot zwak blauw. Het vlees is wit met een aangename geur; de smaak is mild en nootachtig. De steel van de jonge exemplaren is buikig; later wordt hij min of meer cilindrisch tot dik en buikig. Het bovenste deel van de steel is bleekbruin met een wit netwerk; het onderste deel is wit met soms ook een doorlopend wit netwerk. Eekhoorntjesbroden leven in symbiose met bomen tot wederzijds voordeel. De paddenstoelen zijn afhankelijk van de boom waarmee ze in symbiose leven en waarmee zogenaamde mycorrhiza’s worden gevormd. Een mycorrhiza is een verbinding van het mycelium van de paddenstoel met de haarwortels van de boom.

Tekst en foto’s: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging