Wasberen en wasbeerhonden: steeds vaker waargenomen

Bericht uitgegeven door de Zoogdiervereniging [land] op [publicatiedatum]

Twee soorten ‘nieuwkomers’ die erg op elkaar lijken: de wasbeer en de wasbeerhond. Ze worden steeds vaker in ons land gezien. Ze horen bij de roofdieren, maar ze zijn niet erg aan elkaar verwant. De wasbeer zit in de groep van ‘kleine beren’, de wasbeerhond is een hondachtige zoals de wolf en de vos. Hoewel het officieel roofdieren zijn, voeden beide soorten zich al rondscharrelend vooral met allerlei klein dierlijk en plantaardig voedsel.

Wasbeerhonden worden (net als wasberen) nog al eens in gevangenschap gehouden. Ontsnapte dieren kunnen overal in ons land opduiken. Het is echter duidelijk dat de ‘wilde’ wasbeerhond al zo’n vijftien jaar bezig is om vanuit Duitsland het noordoosten van ons land te gaan bevolken. Ruim tachtig jaar geleden begonnen de Russen met het loslaten van duizenden gefokte wasbeerhonden, die oorspronkelijk in het uiterste oosten van Azië voorkomen. Vanuit de Sovjet Unie groeide de populatie richting het westen, met een snelheid van 10 tot 15 kilometer per jaar.

Wilde wasbeerhonden (Nyctereutes procyonoides) komen momenteel in (vermoedelijk) lage aantallen voor in de provincies Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel, en in de Gelderse Achterhoek. Ook op de Veluwe leven wasbeerhonden, afstammelingen van ontsnapte exemplaren. De verwachting is dat de wasbeerhond zich de komende jaren verder over ons land zal verspreiden. Wasbeerhonden leiden een tamelijk verborgen leven, want ze blijven graag in de dekking. Ze worden vooral als verkeersslachtoffer waargenomen, maar komen ook wel eens een maïsveld uit lopen als de maïs geoogst wordt. Vanaf 2012 wordt in Drenthe bijna elk jaar een worp jonge wasbeerhonden gevonden, wat duidelijk maakt dat we te maken hebben met echt gevestigde dieren, en niet (alleen) meer met zwervers vanuit Duitsland. De Zoogdiervereniging heeft nu een flyer (pdf; 1,1 MB) gemaakt voor het herkennen van wasbeerhonden en de sporen die ze in het veld kunnen achterlaten; op die manier hopen we meer over hun aanwezigheid in ons land te leren. Wasbeerhonden klimmen en graven nauwelijks, maar zwemmen graag. Er is nog erg veel onbekend over hun leven hier, bijvoorbeeld wat ze eten, of ze een nadelige invloed hebben op de inheemse fauna, en hoeveel er zijn. We willen ook graag de doodgevonden wasbeerhonden (en wasberen) onderzoeken op ziekten en parasieten.

Wasbeer
Ook van de wasbeer (Procyon lotor) met zijn karakteristieke gebandeerde staart komen steeds meer waarnemingen binnen. Hoewel niet helemaal valt uit te sluiten dat er ontsnapte exemplaren tussen zitten, is er langs de grens met Duitsland zeker sprake van het binnenkomen van wilde ‘verkenners’. Oorspronkelijk komt de wasbeer voor in Noord- en Midden-Amerika. Net als bij de wasbeerhond, is er bij de wasbeer sprake van opzettelijke losgelaten dieren, deze keer in Centraal-Duitsland. In Hessen zette een jachtopziener in 1934 wasbeerhonden uit ‘om de natuur te verrijken’. De langzaam uitdijende Duitse populatie staat nu aan onze grenzen. Ook in de Ardennen leven al behoorlijk veel wasberen. In de provincie Limburg werden dit jaar al minstens vier wasberen dood gevonden of gevangen, en werden er misschien nog een paar meer in de vrije natuur gezien. Wasberen houden van een combinatie van loofbos en water, ze klimmen en zwemmen goed. Ook wasberen zullen zich uiteindelijk over ons hele land gaan verspreiden.

De wasbeerhond wordt door jagers wel marterhond genoemd, naar de Duitse naam voor het dier: Marderhund. De wasbeerhond en de wasbeer zijn ‘exoten’; de provincies mogen besluiten om ‘de stand te beperken’. Tot nu toe heeft alleen de provincie Friesland bepaald dat beide soorten met het geweer mogen worden bestreden. In andere provincies, zoals bijvoorbeeld Drenthe, zijn ze daarentegen welkom; hier heeft men blijkbaar ingezien dat bestrijding niet helpt om ze kwijt te raken, en dat bestrijding ook niet zal helpen om hun (vooralsnog) geringe negatieve invloed op de inheemse fauna te voorkomen. Het is onvermijdelijk dat beide soorten in ons land algemeen gaan worden, en dat we hen zullen moeten gaan accepteren als ‘gewone’ leden van onze fauna.

Waarnemingen melden
In verband met het onderzoek is het wenselijk om waarnemingen en vondsten van wasbeerhonden en wasberen snel te melden. Hoe dit kan wordt in de nieuwe flyer vermeld. 

Download hier de flyer (pdf; 1,1 MB).

Kijk voor meer informatie over de wasbeerhond op: http://www.zoogdiervereniging.nl/wasbeerhond.
Kijk voor meer informatie over de wasbeer op: http://www.zoogdiervereniging.nl/wasbeer.

Tekst: Jaap Mulder & Bureau van de Zoogdiervereniging