Invasie van ikea-lampenkapjes op het strand

Bericht uitgegeven door Ecomare [land] op [publicatiedatum]

Een maand lang kregen aangespoelde kompaskwallen en zeepaddenstoelen gezelschap van een veel zeldzamer, ver familielid: lampenkapjes. Vanaf half augustus begonnen ze aan te spoelen en de weken erna lag het strand er soms vol mee. Overal werd uitgekeken naar de diertjes, want lampenkapjes vind je niet vaak. En toen bleek ook nog dat het om een andere soort ging dan iedereen dacht. In plaats van het gewone lampenkapje (Aequorea vitrina) bleek het om Aequorea forskalea te gaan. Deze lampenkapjessoort komt in onze streken nog minder voor.

Poliepkwal
Lampenkapjes zijn geen echte schijfkwallen, maar het kwallenstadium van een poliep. Ze kunnen zo’n 17 centimeter in doorsnee worden en zijn doorzichtig als glas. Hun vorm lijkt op een ouderwetse lampenkap met franje, vandaar de naam. Langs de randen lopen verticale strepen die tot halverwege de hoed komen. Aan de onderzijde hebben lampenkapjes een tentakelkrans.

Minder tentakels
Aan de hoeveelheid tentakels kun je zien met welke soort je te maken hebt. Kwallenexpert Hans De Blauwe vond op het Belgische strand ook lampenkapjes en ging op onderzoek uit. Als ze eenmaal op het strand liggen zijn de tentakels nauwelijks zichtbaar, dus vroeg hij om foto’s van zwemmende exemplaren. Sytske Dijksen van Ecomare fotografeerde ze in een poeltje op Texel. Je zag het meteen: deze diertjes hadden veel minder tentakels dan de ‘gewone’ lampenkapjes. Een andere soort dus.

Invasie
Intussen bleven de dieren aanspoelen langs de stranden van Nederland en België. Op 18 september lagen nog 124 exemplaren op het strand van zuidelijk Texel.

Ikea-lampenkapje
Omdat deze diersoort weinig in ons land wordt gevonden, is er nog geen Nederlandse naam voor Aequorea forskalea. Peter Forsskål, de bioloog naar wie de wetenschappelijke naam verwijst, was een Zweed, een leerling van Linnaeus. Hans heeft het dier dus voorlopig ‘ikea-lampenkapje’ genoemd.

Raadsel
Hoe het komt dat plotseling zoveel exemplaren van een ongewone soort aanspoelen is nog een raadsel. Alle gegevens worden verzameld door Hans De Blauwe, die er over zal publiceren. Want dit soort raadsels lossen biologen graag op!

Meer weten?
Meer over poliepkwallen, zoals het lampenkapje, is te vinden in onze digitale encyclopedie. Vind je zelf een lampenkapje geef het dan door aan Sytske Dijksen van Ecomare.

Tekst: Ecomare
Foto's: Foto Fitis, Sytske Dijksen; Ruud Versijde